Lareb logo
English language icon
Menu icon
Aa Lettergrootte
16
 

Antidota (tegengif) tijdens de zwangerschap

In het kort

Tot nu toe zijn er geen aanwijzingen voor schadelijke effecten van onderstaande antidota (tegengiften) op het ongeboren kind.

Let op

  • Behandel een zwangere vrouw met een ernstige intoxicatie zoals een niet-zwangere.
  • Controleer de hartfrequentie en ademhaling van de pasgeborene, bij toediening van atropine per injectie vlak voor de bevalling. Ook tijdens de zwangerschap kan het hartritme van het kind beïnvloed worden bij hoge doseringen atropine.

Risico indeling

  • Meest veilig tooltip icon Dit geneesmiddel is -binnen deze groep- de veiligste keuze voor gebruik tijdens de zwangerschap. Er is, in onderzoek of in de praktijk, geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen of andere nadelige effecten op de zwangerschap. Of studies tonen discrepanties, maar zijn overwegend gunstig. Het belang van behandeling zal na afweging veelal groter zijn dan het risico.
    • - geactiveerde kool
  • Waarschijnlijk veilig tooltip icon Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er meer onderzoek is gedaan naar dat middel of studies minder discrepanties tonen. Het belang van behandeling kan na afweging groter zijn dan het risico.
    • - atropine (eerste en tweede trimester)
    • - folinezuur
  • Mogelijk risico tooltip icon Dit geneesmiddel kan mogelijk nadelige effecten hebben op zwangerschap of –ongeboren- kind. Weeg de mogelijke nadelige effecten af tegen het belang van behandeling van de moeder. Overweeg of een veiliger middel gebruikt kan worden of voer extra controles uit.
    • - atropine (vlak voor de bevalling)
  • Risico onbekend tooltip icon Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - acetylcysteine (hoge dosering)
    • - andexanet alfa
    • - flumazenil
    • - fomepizol
    • - hydroxocobalamine (hoge dosering)
    • - idarucizumab
    • - methylthionine
    • - naloxon
    • - obidoxim
    • - protamine

Achtergrondinformatie

Algemeen
Met de meeste antidota is weinig ervaring opgedaan in de zwangerschap. Bovenstaande risico indeling heeft uitsluitend betrekking op het gebruik van het betreffende antidotum, niet op het risico van de intoxicatie zelf.

Acetylcysteïne kan bij een paracetamolintoxicatie gebruikt worden
Er is beperkt onderzoek gedaan naar het gebruik van acetylcysteïne in de zwangerschap. Er zijn geen aanwijzingen voor nadelige effecten. Acetylcysteïne kan de placenta passeren. Hooggedoseerd acetylcysteïne kan bij een paracetamolintoxicatie aan een zwangere vrouw worden gegeven.

Geactiveerde kool wordt niet opgenomen uit het maagdarmkanaal
Nadelige effecten zijn daarom onwaarschijnlijk.

Protamine kan als heparine-antagonist worden toegepast
Er is slechts 1 casusbeschrijving gepubliceerd over de toediening van protamine in de zwangerschap. Daarin wordt een neonaat beschreven met een lage hartslag en geen ademhaling. De effecten waren van voorbijgaande aard (1). Deze reacties zijn bekende bijwerkingen van protamine bij de gebruiker zelf. Een verband met het gebruik van protamine is echter niet vastgesteld. Het is onbekend of protamine over de placenta gaat. Vanwege het hoge molecuulgewicht (4300 daltons) is dit onwaarschijnlijk.  

Atropine kan een effect hebben op het hartritme van de foetus en neonaat
Met het gebruik van het parasympathicolyticum atropine tijdens de zwangerschap is weinig gedocumenteerde ervaring. Atropine kan na systemische toediening de hartfrequentie en de ademhalingsbewegingen van de foetus beïnvloeden.

Van folinezuur worden geen nadelige effecten verwacht
Folinezuur is de actieve metaboliet van foliumzuur. Met foliumzuur is veel ervaring opgedaan tijdens de zwangerschap. Bij het optreden van toxiciteit door methotrexaat worden echter hoge doseringen folinezuur gebruikt. Nadelige effecten werden in 1 case report niet gezien (2).

Over naloxon is nog beperkte informatie
Er zijn tot nu toe geen aanwijzingen voor nadelige effecten met het gebruik van naloxon.

Van de overige middelen weten we nog weinig
Er is nauwelijks of geen gedocumenteerde humane ervaring met het gebruik van andexanet alfa, fomepizol, flumazenil, hydroxocobalamine (hoge dosering), idarucizumab, methylthionine en obidoxim tijdens de zwangerschap.

arrow icon
  • Wittmaack FM, Greer FR, FitzSimmons J. Neonatal depression after a protamine sulfate injection. A case report. The Journal of reproductive medicine. 1994-08-01;39(8):655-6
  • Hahn I, Hoffman RS, Nelson LS. Leucovorin rescue for malicious abortion attempt with methotrexate. J Toxicol Clin Toxicol 2001;39(5):507

Laatst bijgewerkt op 03-11-2021


Ook interessant

Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.