Aa Lettergrootte
16
 
Monoklonale antilichamen bij chronische darmontsteking tijdens de zwangerschap
Overzicht

Infliximab, adalimumab en certolizumab kunnen in de zwangerschap gebruikt worden. Deze middelen lijken geen hogere kans te geven op aangeboren afwijkingen bij het kind. Ze zijn beter onderzocht dan golimumab, ustekinumab en vedolizumab.

Monoklonale antilichamen kunnen via de placenta overgaan naar het ongeboren kind. Hierdoor kunnen ze de afweer van de baby onderdrukken (immunosuppressie). Certolizumab passeert de placenta nauwelijks.

Let op

  • Overweeg vanwege de kans op immunosuppressie, halverwege de zwangerschap met deze middelen (met uitzondering van certolizumab) te stoppen als de ziekte rustig is.
  • Als de moeder tijdens een groot deel van of de hele zwangerschap een monoklonaal antilichaam gebruikt, wordt inenting van het kind met een levend verzwakt vaccin in het eerste jaar afgeraden.
Risico indeling
  • Waarschijnlijk veilig Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er meer onderzoek is gedaan naar dat middel (zie tekst ‘Meer weten’).
    • - certolizumab pegol
  • Mogelijk risico Dit geneesmiddel kan mogelijk nadelige effecten hebben op zwangerschap of –ongeboren- kind (zie tekst ‘Meer weten’). Weeg de mogelijke nadelige effecten af tegen het belang van behandeling van de moeder. Overweeg of een veiliger middel gebruikt kan worden of voer extra controles uit.
    • - adalimumab
    • - infliximab
  • Risico onbekend Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - golimumab
    • - ustekinumab
    • - vedolizumab

Ervaring in de zwangerschap
Adalimumab, infliximab en certolizumab pegol zijn redelijk goed onderzocht tijdens de zwangerschap. Er zijn honderden zwangerschappen die in artikelen beschreven worden. De meeste ervaring is met infliximab (ruim 1100 zwangerschappen), gevolgd door adalimumab (ruim 1000 zwangerschappen) en certolizumab (bijna 700 zwangerschappen). Golimumab, ustekinumab en vedolizumab zijn nauwelijks onderzocht. In de literatuur worden slechts enkele tientallen zwangerschappen beschreven. De vrouwen gebruikten de medicatie vaak alleen in het eerste trimester. Met het gebruik gedurende de hele zwangerschap is minder ervaring. Eén studie meldt een hoger risico op aangeboren afwijkingen. Er was echter geen patroon in de afwijkingen te zien. Het aantal afwijkingen in de controlegroep was bovendien veel lager dan in de normale populatie. De overige literatuur beschrijft geen verhoogd risico op afwijkingen.

Placentapassage monoklonale antilichamen
Adalimumab, golimumab, infliximab, ustekinumab en vedolizumab zijn monoklonale antilichamen. Monoklonale antilichamen passeren in het eerste trimester de placenta nauwelijks. Vanaf het tweede trimester neemt de placentapassage door actief transport toe. De passage is het hoogste vlak voor de partus. Deze middelen hebben een lange halfwaardetijd en zijn nog maanden na toediening in het serum aantoonbaar. In verschillende onderzoeken zijn meetbare plasmaconcentraties van adalimumab en infliximab gevonden bij de pasgeborene, ook wanneer het middel in het derde trimester gestopt is.

Placentapassage certolizumab
Certolizumab pegol is geen compleet monoklonaal antilichaam; het bevat slechts een deel van een monoklonaal antilichaam, het zogenaamde ´Fab’-fragment. Certolizumab pegol lijkt niet aan receptoren van de placenta te binden, waardoor geen actieve placentapassage kan plaatsvinden. Het middel was in drie studies niet of nauwelijks meetbaar in het navelstrengbloed of bij de pasgeborene.

Immunosuppressie bij het kind
Door de langzame klaring kunnen monoklonale antilichamen nog maanden in het lichaam van het kind aanwezig zijn. Dit kan tot immunosuppressie leiden. In een case-serie wordt melding gemaakt van ernstige neutropenie bij enkele kinderen waarvan de moeder infliximab gedurende de zwangerschap heeft gebruikt. Vanwege de kans op immunosuppressie bij het kind, kan het raadzaam zijn halverwege de zwangerschap met de medicatie te stoppen als de ziekte in remissie is. Dit is bij certolizumab waarschijnlijk niet nodig, omdat dit middel de placenta nauwelijks passeert.

Middelen bij chronische darmontsteking
Vrouwen met de ziekte van Crohn of collitis ulcerosa die zwanger zijn of willen worden, moeten altijd optimaal behandeld worden. Exacerbaties kunnen het verloop van de zwangerschap ongunstig beïnvloeden. Een exacerbatie geeft onder andere een verhoogd risico op miskramen, vroeggeboorte en een laag geboortegewicht. Daarom krijgen vrouwen het advies om alleen in een rustige fase van de aandoening zwanger te worden.

Welke middel de voorkeur heeft tijdens de zwangerschap, is afhankelijk van de medische historie en situatie van de zwangere. Binnen de verschillende geneesmiddelgroepen gaat de voorkeur uit naar de middelen waarmee de meeste ervaring is opgedaan.

Laatst bijgewerkt op 23-09-2019


Ook interessant

Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.