Middelen bij profylaxe van migraine tijdens de zwangerschap

In het kort

Voor de profylaxe van migraine tijdens de zwangerschap kan zo nodig amitriptyline, metoprolol of propranolol worden toegepast.

Let op

  • Gebruik geen topiramaat voor migraine-profylaxe tijdens de zwangerschap.
  • Na langdurig gebruik van amitriptyline tot aan de bevalling kan het pasgeboren kind onthoudingsverschijnselen krijgen.
  • Bij gebruik van metoprolol of propranolol in het laatste deel van de zwangerschap of tijdens de bevalling kunnen bij het ongeboren kind of de pasgeborene verschijnselen optreden van lage bloedsuiker, lage hartslag, lage bloeddruk, sufheid en ademhalingsproblemen

Risico indeling

  • Waarschijnlijk veilig tooltip icon Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er meer onderzoek is gedaan naar dat middel of studies minder discrepanties tonen. Het belang van behandeling kan na afweging groter zijn dan het risico.
    • - amitriptyline (eerste en tweede trimester)
  • Mogelijk risico tooltip icon Dit geneesmiddel kan mogelijk nadelige effecten hebben op zwangerschap of –ongeboren- kind. Weeg de mogelijke nadelige effecten af tegen het belang van behandeling van de moeder. Overweeg of een veiliger middel gebruikt kan worden of voer extra controles uit.
    • - amitriptyline (derde trimester)
    • - metoprolol
    • - propranolol
  • Risico op aangeboren afwijkingen tooltip icon Dit geneesmiddel geeft een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen of andere blijvende schade. Gebruik dit middel alleen in uitzonderingsgevallen (met extra controles). Kies zo mogelijk voor een veiliger middel of staak -tijdelijk- de behandeling.
    • - topiramaat
  • Risico onbekend tooltip icon Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - clonidine
    • - flunarizine
    • - pizotifeen

Achtergrondinformatie

Amitriptyline
Naar het gebruik van TCA’s tijdens de zwangerschap is veel onderzoek gedaan. Er zijn meer dan 12.000 zwangerschappen beschreven met blootstelling tijdens het eerste trimester. Er wordt geen hoger risico gezien op aangeboren afwijkingen. Ook onderzoek naar specifieke orgaanafwijkingen wijst niet op een duidelijk verhoogd risico. Zie voor meer informatie de kennispagina Tricyclische antidepressiva tijdens de zwangerschap (zie 'Ook interessant').

Metoprolol en propranolol
Er zijn geen aanwijzingen voor een hoger risico op aangeboren afwijkingen bij bètablokkers. Langdurig gebruik van metoprolol of propranolol tijdens de zwangerschap kan mogelijk leiden tot groeivertraging. Zie voor meer informatie de kennispagina Bètablokkers tijdens de zwangerschap (zie 'Ook interessant').

Topiramaat
Gebruik van topiramaat voor migraine-profylaxe tijdens de zwangerschap is gecontra-indiceerd. Er is ruime ervaring met gebruik van topiramaat als anti-epilepticum tijdens de zwangerschap. Uit meerdere studies is gebleken dat gebruik van topiramaat tijdens de zwangerschap een verhoogd risico geeft op schisis (gespleten lip of gehemelte) en een lager geboortegewicht. 

Clonidine
Er is weinig onderzoek gedaan naar het gebruik met clonidine in de zwangerschap. Ervaring betreft het gebruik als antihypertensivum is beperkt en vooral in het derde trimester (ruim 200 zwangerschappen). Clonidine wordt soms gegeven bij ernstige hyperemesis gravidarum. In de literatuur wordt slechts een twintigtal zwangerschappen beschreven voor deze indicatie. Er is onvoldoende onderzoek om een uitspraak te kunnen doen over het risico op aangeboren afwijkingen.
Bij gebruik op het eind van de zwangerschap zijn enkele cases van kortdurende hypertensie bij de pasgeborene beschreven. Dit lijkt een onthoudingsverschijnsel van clonidine te zijn. Een case-report beschrijft neonatale hypotonie en slaperigheid en mogelijk gegeneraliseerde epileptische aanvallen na gebruik van 0,15 mg clonidine per dag door de moeder tijdens de zwangerschap en aansluitend tijdens de borstvoeding.

Flunarizine
Er is nauwelijks onderzoek gedaan naar de veiligheid van flunarizine. In één kleine studie met 21 eerste trimester blootstellingen aan flunarizine werd geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen.

Pizotifeen
Er is nauwelijks onderzoek gedaan naar het gebruik van pizotifeen in de zwangerschap. In 1 studie zijn 64 blootstellingen in het eerste trimester beschreven en 79 blootstellingen later in de zwangerschap. In deze studie werd geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen, maar de aantallen zijn te laag om een duidelijke uitspraak te kunnen doen.

CGRP-remmers
CGRP-remmers zijn een nieuwe geneesmiddelgroep die gebruikt worden bij de profylaxe van migraine. Het betreft erenumab, fremanezumab, galcenuzumab en rimegepant. Informatie over de CGRP-remmers is te vinden op een aparte informatiepagina.

Laatst bijgewerkt op 20-10-2020


Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.