Lareb logo
English language icon
Menu icon
Aa Lettergrootte
16
 

Lokale antibacteriële en antivirale middelen op de huid tijdens de borstvoedingsperiode

In het kort

Aciclovir en fusidinezuur kunnen op de huid worden gebruikt tijdens de borstvoeding.
Imiquimod, mupirocine, sinecatechins en zilversulfadiazine kunnen ook gebruikt worden tijdens de borstvoedingsperiode, evenals kortdurend tetracycline.
Gebruik podofylline en podofyllotoxine liever niet tijdens de borstvoeding. Indien dit toch noodzakelijk is, zal beperkt gebruik waarschijnlijk niet leiden tot nadelige effecten voor het kind.

Let op:

  • Wordt de crème of zalf op de borst gebruikt? Maak dan het gebied rond de tepel vóór het voeden goed schoon. Zo komt het kind niet direct in contact met de crème of zalf.

Risico indeling

  • Meest veilig tooltip icon Dit geneesmiddel is -binnen deze groep- de veiligste keuze voor gebruik tijdens de borstvoedingsperiode. Er is, in onderzoek of in de praktijk, geen verhoogd risico gevonden op nadelige effecten voor de zuigeling of op de melkproductie.
    • - aciclovir
    • - fusidinezuur
    • - mupirocine
  • Waarschijnlijk veilig tooltip icon Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de borstvoedingsperiode. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er minder van dat middel in de melk terechtkomt of omdat er meer onderzoek naar is gedaan.
    • - imiquimod
    • - podofylline (beperkt gebruik)
    • - podofyllotoxine (beperkt gebruik)
    • - sinecatechins
    • - tetracycline (kortdurend)
    • - zilversulfadiazine (beperkt gebruik)
  • Mogelijk risico tooltip icon Dit geneesmiddel kan via de melk mogelijk nadelige effecten geven bij de zuigeling. Overweeg of een veiliger middel gebruikt kan worden. Als dat niet kan, weeg dan de mogelijke nadelige effecten af tegen het belang van borstvoeding voor het kind. Voer extra controles uit bij het kind of ga over op flesvoeding.
    • - podofylline (uitgebreid gebruik)
    • - podofyllotoxine (uitgebreid gebruik)
    • - tetracycline (langdurend)

Achtergrondinformatie

Geneesmiddelopname via de huid
Bij middelen die op de huid worden gesmeerd, vindt er normaal gesproken weinig systemische opname plaats. Bij langdurig gebruik, gebruik van grote hoeveelheden, op grote huidoppervlakken of op beschadigde huid, neemt de hoeveelheid opgenomen geneesmiddel toe. Lees in dat geval, indien van toepassing, de informatie over de systemische toepassing van het betreffende middel.

Aciclovir
Metingen na oraal gebruik laten zien dat aciclovir slechts in zeer kleine hoeveelheden overgaat in de moedermelk. Er zijn geen onderzoeken gedaan naar de dermale toepassing van acivlovir tijdens de borstvoeding, maar de opname van aciclovir door de huid is beperkt. Aciclovir kan lokaal worden gebruikt voor de behandeling van een koortslip. Gebruik geen aciclovir op de tepels (1).

Zie de pagina over systemische antivirale middelen tijdens de borstvoedingsperiode voor de systemische toepassing van aciclovir.

Fusidinezuur
Fusidinezuur wordt nauwelijks door de huid opgenomen. Het middel is al lang op de markt zonder aanwijzingen voor nadelige effecten. Een studie kijkt naar het dermale gebruik van fusidinezuur door 17 vrouwen (2). Er zijn geen nadelige effecten gezien bij de kinderen.

Zie de pagina over systemische antibacteriële middelen tijdens de borstvoedingsperiode voor de systemische toepassing van fusidinezuur.

Mupirocine
De resorptie van mupirocine bij toepassing op de (beschadigde) huid is te verwaarlozen. Het is systemisch niet meetbaar na toepassing op de intacte huid. Resorptie op de beschadigde huis is lager dan 1%. Dermaal gebruik van mupriocine door de moeder tijdens de borstvoeding had geen effect op kinderen (2-4).

Zilversulfadiazine
Er is geen onderzoek gedaan naar het gebruik van zilversulfadiazine tijdens de borstvoeding. De resorptie van zilver via de huid is kleiner dan 1%. De resorptie van sulfadiazine is minder dan 10%, maar kan bij uitgebreid gebruik relevante bloedspiegels opleveren. Het gaat  in kleine hoeveelheden over in de moedermelk. Bij beperkt gebruik op relatief kleine huidopper­vlakten is het onwaarschijnlijk dat er bij de zuigeling een kli­nisch relevante hoeveelheid terechtkomt.

Tetracyclines
Bij gebruik van tetracyclines op de huid gedurende maximaal drie weken kan de borstvoeding wor­den voortgezet. De opname door de huid is gering. Langdurig gebruik op de huid of systemisch gebruik van tetra­cyclines tijdens de borstvoeding wordt afgeraden. Dit kan in theorie leiden tot aantasting van het gebit en botten van de zuigeling.

Zie de pagina over systemische tetracyclinen tijdens de borstvoedingsperiode voor de systemische toepassing van tetracycline.

Sinecatechins
Over het gebruik van sinecatechins tijdens de borstvoeding is geen informatie bekend. Het is een zalf met een (droog) extract van groene theebladeren. Het heeft een lokaal antioxiderend effect. De systemische blootstelling aan dit extract na dermale toediening ligt ruim onder de blootstelling die gemeten is na het drinken van een kop groene thee. Het is onbekend of sinecatechins overgaat in de borstvoeding.

Imiquimod
Met dermaal gebruik van imiquimod is geen ervaring opgedaan tijdens de borstvoeding. De opname via de huid is beperkt. Er worden geen nadelige effec­ten bij de zuigeling verwacht.

Podofylline en podofyllotoxine
Podofyllotoxine is het werkzame bestanddeel van podofylline. Met dermaal gebruik van podofyllotoxine is geen ervaring opgedaan tijdens de borstvoeding. Waarschijnlijk treden bij beperkt gebruik geen nadelige effec­ten bij de zuigeling op. Intensief gebruik van podofyllotoxine kan lei­den tot significante systemische opname bij de moeder. Vermijd uitgebreid gebruik tijdens de borstvoeding als dat mogelijk is, indien het toch gebruikt wordt monitor de zuigeling dan voor gastro-intestinale bijwerkingen (1).

 

Referenties

1.            Hale TW. Medications & Mothers' Milk. 18 ed: Springer Publishing Company; 2019.

2.            Livingstone V, Stringer J. The treatment of Staphyloccocus aureus infected sore nipples: a randomized comparative study. J Hum Lact. 1999;15(3):241-6.

3.            Dennis CL, Schottle N, Hodnett E, McQueen K. An all-purpose nipple ointment versus lanolin in treating painful damaged nipples in breastfeeding women: a randomized controlled trial. Breastfeed Med. 2012;7(6):473-9.

4.            Kaplan YC, Keskin-Arslan E, Acar S, Erol-Coskun H. Teicoplanin Use During Breastfeeding. Breastfeed Med. 2017;12:124.

Laatst bijgewerkt op 24-11-2022


Ook interessant

Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.