Lareb logo
English language icon
Menu icon
Aa Lettergrootte
16
 

Diverse middelen bij hartfalen tijdens de zwangerschap

In het kort

Digoxine kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap.

Het is niet bekend of enoximon, ivabradine, milrinon, sacubitril/valsartan, dapagliflozine en empagliflozine bij hartfalen tijdens de zwangerschap veilig gebruikt kunnen worden.

Let op:
Digoxine spiegels kunnen sterk veranderen tijdens de zwangerschap. Stel de dosering digoxine nauwgezet vast en controleer deze met bloedspiegelbepalingen.

Risico indeling

  • Waarschijnlijk veilig tooltip icon Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er meer onderzoek is gedaan naar dat middel of studies minder discrepanties tonen. Het belang van behandeling kan na afweging groter zijn dan het risico.
    • - digoxine
  • Risico op aangeboren afwijkingen tooltip icon Dit geneesmiddel geeft een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen of andere blijvende schade. Gebruik dit middel alleen in uitzonderingsgevallen (met extra controles). Kies zo mogelijk voor een veiliger middel of staak -tijdelijk- de behandeling.
    • - sacubitril/valsartan (tweede en derde trimester)
  • Risico onbekend tooltip icon Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - enoximon
    • - ivabradine
    • - milrinon
    • - sacubitril/valsartan (eerste trimester)
    • - dapagliflozine
    • - empagliflozine

Achtergrondinformatie

Digoxine
In de praktijk wordt digoxine veel gebruikt ter behandeling van (supraventriculaire) tachycardie bij de foetus.(1-4) Dit betreft vooral behandeling tijdens het tweede en/of derde trimester van de zwangerschap. De vastgelegde ervaring in de literatuur is echter beperkt tot een kleine 400 zwangerschappen.(2, 5-15) Er zijn geen aanwijzingen voor nadelige effecten van digoxine gebruik tijdens het tweede of derde trimester van de zwangerschap.

Er is beperkte literatuur beschikbaar over gebruik van digoxine tijdens het eerste trimester van de zwangerschap (<200 vastgelegde zwangerschappen).(16) De beschikbare informatie laat geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen zien.(3, 17)  

Tijdens de zwangerschap moeten digoxine concentraties in het bloed regelmatig bepaald worden. Door een toename in de renale uitscheiding kunnen de spiegels sterk dalen.(17-19) Er zijn ook meldingen van symptomen van digoxine toxiciteit bij de moeder ondanks subtherapeutische spiegels.(20)

Ivabradine
Er is beperkte literatuur beschikbaar over het gebruik van ivabradine tijdens de zwangerschap. Op basis van deze gegevens kan geen uitspraak worden gedaan over de veiligheid van ivabradine tijdens de zwangerschap.

Een totaal van 43 zwangerschappen is beschreven waarvan 2 case reports en 1 case serie met 41 vrouwen. In de case serie zijn 38 zwangerschappen prospectief en 3 retrospectief geïncludeerd waarbij ivabradine gebruikt werd voor en/of tijdens de zwangerschap.(21) Er werden 2 neonaten geboren met een aangeboren afwijking. In beide zwangerschappen waren er ook andere factoren (co-morbiditeiten en/of andere medicatie) die de aangeboren afwijkingen zouden kunnen verklaren.

In de literatuur zijn nog 2 andere cases beschikbaar van zwangerschappen onder ivabradine gebruik. Deze zwangerschappen met blootstelling laat in het eerste trimester en of in het tweede trimester resulteerde beiden in een gezonde neonaat.(22, 23)

Enoximon en milrinon
Over het gebruik van enoximon, en milrinon bij hartfalen tijdens de zwangerschap zijn geen tot zeer weinig gegevens bekend. Deze middelen worden gebruikt bij ernstig hartfalen bij de moeder. Cardiale disfunctie, vooral in combinatie met een lage bloeddruk, kan ook schadelijk zijn voor het kind.

Sacubitril/valsartan
Sacubitril is alleen verkrijgbaar als combinatiepreparaat met valsartan. Met het gebruik van deze combinatie is geen ervaring opgedaan tijdens de zwangerschap. Valsartan gebruik heeft risico’s voor de foetus bij gebruik in het tweede en derde trimester. Gebruik van dit middel wordt daarom afgeraden tijdens het tweede en derde trimester en het wordt bij voorkeur niet gebruikt tijdens het eerste trimester.

Dapagliflozine en empagliflozine
Meer informatie over deze middelen is te vinden op de pagina over SGLT2-remmers bij diabetes tijdens de zwangerschap.

arrow icon

1. Kirchhof P, Benussi S, Kotecha D, et al. 2016 ESC Guidelines for the Management of Atrial Fibrillation Developed in Collaboration With EACTS. Rev Esp.Cardiol (Engl Ed.). 2017; 70(1):50.
2. Alsaied T, Baskar S, Fares M, et al. First-Line Antiarrhythmic Transplacental Treatment for Fetal Tachyarrhythmia: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Am.Heart Assoc. 2017; 6(12).
3. Frishman WH, Elkayam U, Aronow WS. Cardiovascular drugs in pregnancy. Cardiol.Clin. 2012; 30(3):463-91.
4. Qasqas SA, McPherson C, Frishman WH, et al. Cardiovascular pharmacotherapeutic considerations during pregnancy and lactation. Cardiol Rev. 2004; 12(4):201-21.
5. Kleinman CS, Copel JA, Weinstein EM, et al. Treatment of Fetal Supraventricular Tachyarrhythmias J Clin Ultrasound. 1985; 13(4):265-73. doi:10.1002/jcu.1870130406
6. Tanawattanacharoen S, Uerpairojkit B, Prechawat S, et al. Intrauterine therapy for fetal supraventricular tachycardia in a twin pregnancy. journal of obstetrics and gynaecology research, The. 2005; 31(2):94-7.
7. Jaeggi ET, Carvalho JS, De GE, et al. Comparison of transplacental treatment of fetal supraventricular tachyarrhythmias with digoxin, flecainide, and sotalol: results of a nonrandomized multicenter study. Circulation. 2011; 124(16):1747-54.
8. Kryczka K, Dzielinska Z, Przybylski A, et al. Therapeutic challenges and management of heart failure during pregnancy (part I). Med.Sci.Monit. 2012; 18(5):CQ5-CQ7.
9. White S, Welch J, Brown LH. The unexpected pitter patter: new-onset atrial fibrillation in pregnancy. Case.Rep Emerg.Med. 2015; 2015:318645.
10. Sliwa K, van Hagen IM, Budts W, et al. Pulmonary hypertension and pregnancy outcomes: data from the Registry Of Pregnancy and Cardiac Disease (ROPAC) of the European Society of Cardiology. Eur J Heart Fail. 2016; 18(9):1119-28.
11. Sridharan S, Sullivan I, Tomek V, et al. Flecainide versus digoxin for fetal supraventricular tachycardia: Comparison of two drug treatment protocols. Heart Rhythm. 2016; 13(9):1913-9.
12. Strizek B, Berg C, Gottschalk I, et al. High-dose flecainide is the most effective treatment of fetal supraventricular tachycardia. Heart Rhythm. 2016; 13(6):1283-8.
13. Moatassim S, Touleimat S, Hazelzet T, et al. Maternal complications induced by digoxin treatment of fetal tachycardia: A retrospective series of 18 cases. J Gynecol.Obstet Hum.Reprod. 2018; 47(2):35-8.
14. Gesuete V, Fantasia I, Lo Bello L, et al. Is antiarrhythmic therapy safe in twin pregnancies? Acta Paediatr. 2019; 108(9):1580-3. doi:10.1111/apa.14870
15. O'Leary ET, Alexander ME, Bezzerides VJ, et al. Low mortality in fetal supraventricular tachycardia: Outcomes in a 30-year single-institution experience. J Cardiovasc Electrophysiol. 2020; 31(5):1105-13. doi:10.1111/jce.14406
16. Aselton P, Jick H, Milunsky A, et al. First-trimester drug use and congenital disorders. Obstet Gynecol. 1985; 65(4):451-5.
17. Chow T, Galvin J, McGovern B. Antiarrhythmic drug therapy in pregnancy and lactation. American Journal of Cardiology. 1998; 82:581-621.
18. Newstead-Angel J, Gibson PS. Cardiac drug use in pregnancy: Safety, effectiveness and obstetric implications. Expert Review of Cardiovascular Therapy. 2009; 7(12):1569-80. doi:10.1586/erc.09.152
19. Ferrero S, Colombo BM, Ragni N. Maternal arrhythmias during pregnancy. Arch Gynecol Obstet. 2004; 269(4):244-53.
20. Saad AF, Monsivais L, Pacheco LD. Digoxin Therapy of Fetal Superior Ventricular Tachycardia: Are Digoxin Serum Levels Reliable? AJP.Rep. 2016; 6(3):e272-e6.
21. Hoeltzenbein M, Lehmann ML, Beck E, et al. Ivabradine use in pregnant women-treatment indications and pregnancy outcome: an evaluation of the German Embryotox database. Eur J Clin Pharmacol. 2021; 77(7):1029-37. doi:10.1007/s00228-020-03066-w
22. Sag S, Coskun H, Baran I, et al. Inappropriate sinus tachycardia-induced cardiomyopathy during pregnancy and successful treatment with ivabradine. Anatol.J Cardiol. 2016; 16(3):212-3.
23. Babic Z, Gabric ID, Pintaric H. Successful primary percutaneous coronary intervention in the first trimester of pregnancy. Catheter.Cardiovasc.Interv. 2011; 77(4):522-5.

Laatst bijgewerkt op 05-01-2023


Ook interessant

Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.