Lareb logo
English language icon
Menu icon
Aa Lettergrootte
16
 

Systemische antivirale middelen bij herpesinfecties tijdens de zwangerschap

In het kort

Bij een herpesinfectie tijdens de zwangerschap kunnen aciclovir tabletten en crème gebruikt worden. Valaciclovir kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt tijdens de zwangerschap. Het is onbekend of de overige middelen en aciclovir per infuus tijdens de zwangerschap veilig gebruikt kunnen worden.

Let op
Herpesinfecties, waaronder infecties met het cytomegalovirus (CMV), tijdens de zwangerschap kunnen (ernstige) nadelige gevolgen hebben voor het kind. Weeg de behandeling af tegen het risico van de aandoening.

Risico indeling

  • Meest veilig tooltip icon Dit geneesmiddel is -binnen deze groep- de veiligste keuze voor gebruik tijdens de zwangerschap. Er is, in onderzoek of in de praktijk, geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen of andere nadelige effecten op de zwangerschap. Of studies tonen discrepanties, maar zijn overwegend gunstig. Het belang van behandeling zal na afweging veelal groter zijn dan het risico.
    • - aciclovir (oraal) (lokaal)
  • Waarschijnlijk veilig tooltip icon Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er meer onderzoek is gedaan naar dat middel of studies minder discrepanties tonen. Het belang van behandeling kan na afweging groter zijn dan het risico.
    • - valaciclovir
  • Risico onbekend tooltip icon Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - aciclovir (intraveneus)
    • - famciclovir
    • - foscarnet
    • - ganciclovir
    • - valganciclovir

Achtergrondinformatie

Herpesinfecties
Maternale infecties met een herpesvirus kunnen ernstige nadelige gevolgen hebben voor het kind. Herpesinfecties, waaronder cytomegalovirus infecties, kunnen leiden tot een verhoogde kans op vroeggeboorte, doodgeboorte en miskramen. Daarnaast kunnen primo infecties met het cytomegalovirus tijdens de zwangerschap leiden tot (ernstige) aangeboren afwijkingen. Een primo infectie met varicella zoster (waterpokken) geeft een verhoogde kans op ernstige pneumonie bij de moeder.
Sommige antivirale middelen worden ook gebruikt voor foetale behandeling.

Aciclovir
Beschikbare gegevens van gebruik van aciclovir (oraal) in de eerste trimester (>2000 gevolgde zwangerschappen) wijzen niet op een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen. Met het gebruik van aciclovir (oraal) in het tweede of derde trimester van de  zwangerschap is ruime ervaring opgedaan (>2500 gevolgde zwangerschappen) zonder aanwijzingen op nadelige effecten. Een deel van de gegevens over gebruik later in de zwangerschap komt uit enkele placebo gecontroleerde studies, waarbij aciclovir vanaf week 36 van de zwangerschap werd gebruikt als profylactische behandeling bij recidiverende genitale herpes.
Er is beperkt ervaring met de toepassing van intraveneus aciclovir. Voor ernstige infecties kan aciclovir intraveneus worden toegepast.

Valaciclovir
Er is beperkt ervaring met het gebruik van valaciclovir in de eerste trimester (< 300 gevolgde zwangerschappen) zonder aanwijzingen op een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen. Bij gebruik  in het tweede of derde  trimester van de zwangerschap (rond de 750 gevolgde zwangerschappen) worden ook geen nadelige gevolgen beschreven. Een deel van de ervaring later in de zwangerschap komt uit gerandomiseerde studies bij vrouwen met een genitale herpes infectie ter voorkoming van een recidief en uit observationele studies naar behandeling van een foetale CMV infectie. Er werden geen nadelige gevolgen van de behandeling voor de neonaat gezien.
Valaciclovir is de pro-drug van aciclovir. Daarom verwacht men ook van valaciclovir geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen of andere nadelige gevolgen. Aanvullend onderzoek moet dit nog bevestigen.  Bij dezelfde dosering heeft valaciclovir een grotere systemische belasting.

Ganciclovir en valganciclovir.
Enkele case-reports beschrijven ganciclovir of valganciclovir gebruik tijdens de zwangerschap. In een aantal van deze case-reports gaat het om een foetale behandeling van een CMV-infectie ergens in de zwangerschap. Er lijkt geen verhoogd risico op nadelige effecten voor de foetus door de behandeling. Valganciclovir is de pro-drug van ganciclovir. De biologische beschikbaarheid van valganciclovir is hoger.

Famciclovir
Er zijn minder dan 30 gevolgde zwangerschappen met famciclovir blootstelling in het eerste trimester in het zwangerschapsregister van de fabrikant geïncludeerd. Er werd geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen gezien. De gegevens zijn te beperkt voor een goede inschatting van het risico.

Foscarnet
Over het gebruik van foscarnet tijdens de zwangerschap zijn geen tot zeer beperkt humane gegevens bekend. Rat- en konijnstudies laten bij lage doseringen foscarnet effecten op het skelet zien.

Laatst bijgewerkt op 10-12-2019


Ook interessant

Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.