Lareb logo
English language icon
Menu icon
Aa Lettergrootte
16
 

Chinolonen bij infecties tijdens de zwangerschap

In het kort

Tijdens het eerste trimester gaat binnen de chinolonen de voorkeur uit naar norfloxacine of ciprofloxacine. Gebruik chinolonen als alternatieven zoals penicillines en cefalosporines niet mogelijk zijn.

Let op
Gebruik chinolonen liever niet tijdens het tweede en derde trimester van de zwangerschap.

Risico indeling

  • Meest veilig tooltip icon Dit geneesmiddel is -binnen deze groep- de veiligste keuze voor gebruik tijdens de zwangerschap. Er is, in onderzoek of in de praktijk, geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen of andere nadelige effecten op de zwangerschap. Of studies tonen discrepanties, maar zijn overwegend gunstig. Het belang van behandeling zal na afweging veelal groter zijn dan het risico.
    • - ciprofloxacine (eerste trimester)
    • - norfloxacine (eerste trimester)
  • Risico onbekend tooltip icon Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - ciprofloxacine (tweede en derde trimester)
    • - levofloxacine
    • - moxifloxacine
    • - norfloxacine (tweede en derde trimester)
    • - ofloxacine
    • - pipemidinezuur

Achtergrondinformatie

Eerste trimester
Ruime ervaring met norfloxacine en ciprofloxacine laat geen verhoogd risico zien op aangeboren afwijkingen na blootstelling in het eerste trimester. Met de andere chinolonen is in het eerste trimester beperkt ervaring opgedaan.

Tweede en derde trimester
Het gebruik van chinolonen wordt afgeraden vanaf het tweede trimester. Bij toediening aan juveniele dieren veroorzaken chinolonen kraakbeen- en gewrichtsafwijkingen. Er is bij de mens onvoldoende ervaring met het gebruik van chinolonen om een goede risico inschatting voor het tweede en derde trimester te kunnen maken.  Bij de mens zijn er 23 case reports beschreven waarin een chinolon tijdens het tweede of derde trimester werd gebruikt. Het ging hierbij om ciprofloxacine (16 keer), ofloxacine (5 keer), levofloxacine (1 keer) en een combinatie van levofloxacine/ ciprofloxacine (1 keer). Bij 22 van de 23 zwangerschappen werden er geen nadelige effecten op de nakomeling gezien. Eén zwangerschap betrof een foetale sterfte in het derde trimester na ciprofloxacine blootstelling (oorzaak onbekend). De ervaring met chinolonen in de kindergeneeskunde wijst niet op een verhoogd risico op kraakbeenafwijkingen, gewrichtsafwijkingen of andere nadelige effecten.

Ciprofloxacine
Ciprofloxacine is met ongeveer 2000 gevolgde zwangerschappen de best bestudeerde chinolon. Bij het overgrote deel van de gevolgde zwangerschappen was de blootstelling in het eerste trimester. Er zijn geen aanwijzingen dat het gebruik van ciprofloxacine in het eerste trimester een hoger risico op aangeboren afwijkingen geeft.

Norfloxacine
Er is ruime ervaring met het gebruik van norfloxacine (ruim 1500 gevolgde zwangerschappen, waarvan het overgrote deel in het eerste trimester). Er zijn geen aanwijzingen dat het gebruik van norfloxacine in het eerste trimester een hoger risico op aangeboren afwijkingen geeft.

Ofloxacine
Er is beperkte ervaring met het gebruik van ofloxacine in de zwangerschap (ongeveer 300 gevolgde zwangerschappen, blootstelling vrijwel altijd in eerste trimester). Eén kleine studie zag mogelijk bij  ofloxacine significant meer aangeboren afwijkingen. In andere studies werd dit niet gezien. Voor auriculaire of oculaire toepassing, zie de pagina over lokale middelen bij oorinfecties dan wel ooginfecties.

Levofloxacine
Er is beperkte ervaring met het gebruik van levofloxacine in de zwangerschap (ongeveer 200 gevolgde zwangerschappen, blootstelling vrijwel altijd in eerste trimester).

Moxifloxacine
Er is beperkte ervaring (ongeveer 160 zwangerschappen) met het gebruik van moxifloxacine in het 1e trimester. Er is geen ervaring met moxifloxacine in het tweede en derde trimester. In twee relatief kleine studies leken bij moxifloxacine in het eerste trimester in vergelijking met andere chinolonen meer aangeboren (cardiale en pulmonale) afwijkingen voor te komen. Voorzichtigheid met de interpretatie van deze resultaten is nodig, vanwege het lage aantal onderzochte zwangerschappen. Bovendien kan in deze studies het onderliggende ziektebeeld (infectie) de resultaten hebben beïnvloed. Voor oculaire toepassing, zie de pagina over lokale middelen bij ooginfecties.

Pipemidinezuur
Er is beperkte ervaring (ongeveer 140 zwangerschappen) met het gebruik van pipemidinezuur in de zwangerschap.

Laatst bijgewerkt op 19-11-2019


Ook interessant

Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.