Er is redelijke ervaring met het gebruik van mirtazapine in de zwangerschap. Dit laat geen hoger risico op aangeboren afwijkingen zien. Er zijn onvoldoende gegevens van mianserine bekend om een uitspraak te kunnen doen over de mogelijke risico’s.
Bij starten van een antidepressivum tijdens de zwangerschap gaat de voorkeur uit naar een selectieve serotonineheropnameremmer (bij voorkeur citalopram of sertraline) of een tricyclisch antidepressivum (bij voorkeur amitriptyline, clomipramine, imipramine of nortriptyline)
Let op:
Stop niet ineens met de medicatie in de zwangerschap. Hierdoor kan de depressie erger worden, terugkeren en nadelige gevolgen hebben op de zwangerschap.
Bij het gebruik van antidepressiva tot aan de bevalling kan het pasgeboren kind onthoudingsverschijnselen krijgen.
Risico indeling
Waarschijnlijk veilig
Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap.
Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur.
Bijvoorbeeld omdat er meer onderzoek is gedaan naar dat middel of studies minder discrepanties tonen.
Het belang van behandeling kan na afweging groter zijn dan het risico.
- mirtazapine (eerste en tweede trimester)
Mogelijk risico
Dit geneesmiddel kan mogelijk nadelige effecten hebben op zwangerschap of –ongeboren- kind.
Weeg de mogelijke nadelige effecten af tegen het belang van behandeling van de moeder.
Overweeg of een veiliger middel gebruikt kan worden of voer extra controles uit.
- mirtazapine (derde trimester)
Risico onbekend
Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar.
Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid.
Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
- mianserine
Achtergrondinformatie
Behandeling van een depressie tijdens de zwangerschap
De volgende overwegingen zijn belangrijk bij de behandeling van een (mogelijke) zwangere vrouw met een depressie:
Het niet behandelen van een depressie tijdens de zwangerschap kan nadelige effecten hebben voor moeder en kind, zoals een vroeggeboorte, een te laag geboortegewicht, het verergeren van de depressie.
Bij starten van medicatie gaat de voorkeur uit naar een selectieve serotonineheropnameremmer (bij voorkeur, citalopram of sertraline) of een tricyclisch antidepressivum (bij voorkeur amitriptyline, clomipramine, imipramine of nortriptyline).
Als medicatie bij een vrouw met een kinderwens noodzakelijk is, kan de bestaande therapie worden voortgezet of het antidepressivum worden omgezet naar een middel waarmee meer ervaring is opgedaan. Bij deze afweging spelen de indicatie en de ernst van de klachten, de respons op huidige medicatie en de eventuele wens om borstvoeding te geven een rol.
Abrupt stoppen met een antidepressivum of het wisselen van medicatie tijdens de zwangerschap verhoogt het risico op een terugkeer van de depressie. Wissel daarom van antidepressivum vóór de conceptie. Abrupt stoppen of omzetten tijdens de zwangerschap wordt afgeraden.
Onthoudingsverschijnselen
Langdurig gebruik van antidepressiva tot aan de partus kan tot onthoudingsverschijnselen bij de neonaat leiden, zoals prikkelbaarheid, hypertonie (een verhoogde spierspanning), tremoren, onregelmatige ademhaling, slecht drinken en hard huilen. Deze symptomen treden meestal in de loop van de eerste dagen na de geboorte op. De verschijnselen zijn doorgaans mild, van voorbijgaande aard en in theorie dosisafhankelijk.
Mirtazapine
Met meer dan 3000 blootgestelde zwangerschappen is er een redelijke hoeveelheid onderzoek naar het gebruik van mirtazapine in de zwangerschap [1-9]. In ongeveer 2000 van deze zwangerschappen is gekeken naar het risico op aangeboren afwijkingen. Uit deze studies komt geen hoger risico op aangeboren afwijkingen naar voren. In een recente studie wordt ook geen hoger risico gezien op miskramen, doodgeboortes of neonatale sterfte [9]. In een twintigtal cases wordt mirtazapine gebruikt voor de behandeling van hyperemesis gravidarum [10-13]. Mirtazapine is hierbij in de meeste gevallen begonnen in het 2e trimester.
Mianserine
Er is met ruim honderd blootgestelde zwangerschappen weinig onderzoek gedaan naar het gebruik van mianserine in de zwangerschap [14, 15]. Hierdoor kan er geen goede risico-inschatting gemaakt worden.
Onderstaand een selectie van de meest relevante artikelen gepubliceerd over tetracyclische antidepressiva tijdens de zwangerschap.
Viktorin A, Uher R, Reichenberg A. Autism risk following antidepressant medication during pregnancy Psychological medicine. 2017-12-01;47(16):2787-2796Smit M, Wennink H, Heres M. Mirtazapine in pregnancy and lactation: data from a case series. Journal of clinical psychopharmacology. 2015-04-01;35(2):163-7Winterfeld U, et al. Pregnancy outcome following maternal exposure to mirtazapine: a multicenter, prospective study. Journal of clinical psychopharmacology. 2015-06-01;35(3):250-9Smit M, Wennink H, Heres M. Mirtazapine in pregnancy and lactation: data from a case series. Journal of clinical psychopharmacology. 2015-04-01;35(2):163-7Kallen B, Borg N, Reis M. The use of central nervous system active drugs during pregnancy Pharmaceuticals (Basel, Switzerland). 2013-10-10;6(10):1221-86Djulus J, et al. Exposure to mirtazapine during pregnancy: a prospective, comparative study of birth outcomes. The Journal of clinical psychiatry. 2006-08-01;67(8):1280-4Einarson A, Choi J, Einarson TR. Incidence of major malformations in infants following antidepressant exposure in pregnancy: results of a large prospective cohort study. Canadian journal of psychiatry. Revue canadienne de psychiatrie. 2009-04-01;54(4):242-6Biswas PN, Wilton LV, Shakir SA. The pharmacovigilance of mirtazapine: results of a prescription event monitoring study on 13554 patients in England. Journal of psychopharmacology (Oxford, England). 2003-03-01;17(1):121-6Ostenfeld A, Petersen TS, Pedersen LH. Mirtazapine exposure in pregnancy and fetal safety: a nationwide cohort study. Acta psychiatrica Scandinavica. 2022-03-23;Uguz F. Low-dose mirtazapine in treatment of major depression developed following severe nausea and vomiting during pregnancy: two cases. General hospital psychiatry. 2014-01-01;36(1):125.e5-6Schwarzer V, Heep A, Gembruch U. Treatment resistant hyperemesis gravidarum in a patient with type 1 diabetes mellitus: neonatal withdrawal symptoms after successful antiemetic therapy with mirtazapine. Archives of gynecology and obstetrics. 2008-01-01;277(1):67-9Guclu S, Gol M, Dogan E. Mirtazapine use in resistant hyperemesis gravidarum: report of three cases and review of the literature. Archives of gynecology and obstetrics. 2005-10-01;272(4):298-300Rohde A, Dembinski J, Dorn C. Mirtazapine (Remergil) for treatment resistant hyperemesis gravidarum: rescue of a twin pregnancy. Archives of gynecology and obstetrics. 2003-08-01;268(3):219-21McElhatton PR, et al. The outcome of pregnancy in 689 women exposed to therapeutic doses of antidepressants. A collaborative study of the European Network of Teratology Information Services (ENTIS). Reproductive toxicology (Elmsford, N.Y.). 1996-07-01;10(4):285-94Lennestal R, Kallen B. Delivery outcome in relation to maternal use of some recently introduced antidepressants. Journal of clinical psychopharmacology. 2007-12-01;27(6):607-13
Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking.
De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin.
Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht.
De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden.
Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar.
We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt.
Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen.
Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel.
Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.
