Aminosalicylaten bij chronische darmontsteking tijdens de zwangerschap

In het kort

Mesalazine en sulfasalazine kunnen bij chronische darmontstekingen gebruikt worden in de zwangerschap.

Risico indeling

  • Meest veilig tooltip icon Dit geneesmiddel is -binnen deze groep- de veiligste keuze voor gebruik tijdens de zwangerschap. Er is, in onderzoek of in de praktijk, geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen of andere nadelige effecten op de zwangerschap. Of studies tonen discrepanties, maar zijn overwegend gunstig. Het belang van behandeling zal na afweging veelal groter zijn dan het risico.
    • - mesalazine
    • - sulfasalazine
  • Risico onbekend tooltip icon Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - olsalazine

Achtergrondinformatie

Mesalazine
Mesalazine is lange tijd het voorkeursmiddel geweest tijdens de zwangerschap bij chronische darmontstekingen. Hierdoor is er veel ervaring met het gebruik tijdens de zwangerschap. Verschillende studies wijzen tot nu toe echter niet op een nadelig effect van mesalazine op de zwangerschap en het (ongeboren) kind. In 2 case reports worden nadelige effecten beschreven; eenmaal een nierinsufficiëntie bij de neonaat en eenmaal een hydrops foetalis na langdurig gebruik van een hoge dosering (2 tot 4 g oraal) door de moeder. Mesalazine wordt beperkt opgenomen uit het maagdarmkanaal.

Sulfasalazine
Sulfasalazine is veel gebruikt in de zwangerschap. Sulfasalazine is een foliumzuurantagonist. Het is daarom belangrijk dat de zwangere vrouw foliumzuur inneemt. De dosering is hetzelfde als voor elke zwangere vrouw, namelijk 400 mcg per dag. Sulfasalazine wordt in het maagdarmkanaal door bacteriële enzymen gesplitst in sulfapyridine en het werkzame bestanddeel mesalazine. Mesalazine geeft minder bijwerkingen bij de moeder dan sulfasalazine. Daarom gaat de voorkeur uit naar mesalazine boven sulfasalazine.

Olsalazine
Naar het gebruik van olsalazine in de zwangerschap is geen onderzoek gedaan. Waarschijnlijk heeft olsalazine, net als mesalazine,  geen nadelige effecten op de zwangerschap en het (ongeboren) kind. Olsalazine wordt in de darm gesplitst in twee moleculen mesalazine. Olsalazine wordt, net als mesalazine, vrijwel niet opgenomen uit het maagdarmkanaal.

Middelen bij chronische darmontsteking
Vrouwen met de ziekte van Crohn of collitis ulcerosa die zwanger zijn of willen worden, moeten optimaal behandeld worden. Een verergering van de ziekte kan de zwangerschap ongunstig beïnvloeden. Een exacerbatie geeft onder andere een hoger risico op miskramen, vroeggeboorte en een laag geboortegewicht. Daarom krijgen vrouwen het advies om alleen in een rustige fase van de aandoening zwanger te worden.

Welke middel de voorkeur heeft tijdens de zwangerschap, is afhankelijk van de medische voorgeschiedenis en situatie van de zwangere. Binnen de verschillende geneesmiddelgroepen gaat de voorkeur uit naar de middelen waarmee de meeste ervaring is opgedaan.

Laatst bijgewerkt op 04-10-2018


Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.