Maag-darmklachten na vaccinatie

In het kort

Maag-darmklachten zoals buikpijn, diarree, misselijkheid en overgeven zijn bekende en veel voorkomende bijwerkingen na vaccinatie. Het verschilt per vaccin wanneer maag-darmklachten ontstaan. Bij de meeste vaccins ontstaan maag-darmklachten binnen 24 uur na de vaccinatie. Na de vaccinatie tegen bof, mazelen en rodehond (BMR) is dit na ongeveer 5 dagen. Vaak verdwijnen de klachten vanzelf binnen enkele dagen zonder dat behandeling nodig is. Het is belangrijk om goed te blijven drinken bij maag-darmklachten. Overleg bij heftige of langdurige klachten altijd met uw huisarts. [1-7]

Achtergrondinformatie

Maag-darmklachten kunnen veel verschillende oorzaken hebben
De maag en darmen zijn belangrijke organen in het verteringsproces van voedsel. Maag-darmklachten kunnen daarom erg uiteenlopen. De meest voorkomende symptomen zijn: buikpijn, krampen, opgeblazen gevoel, geen eetlust, diarree, misselijkheid, overgeven en verstopping [8]. Vaak ontstaan maag-darmklachten na een infectie maar klachten kunnen ook veroorzaakt worden door een ongezond voedingspatroon, stress, te weinig beweging of een chronische aandoening [9]. Ook vaccinaties kunnen maag-darmklachten veroorzaken. Na toediening van het rotavirusvaccin kan zeer zelden darminvaginatie ontstaan, wat darmklachten kan veroorzaken [10].

Maag-darmklachten kunnen ontstaan door activatie van het immuunsysteem
Wanneer een bacterie of virus in het lichaam komt, valt het immuunsysteem deze ziekteverwekkers aan. Bij zo’n immuunreactie komen cytokines vrij. Cytokines zijn stoffen die een rol spelen bij het reguleren van een immuunreactie [11]. Deze reactie kan leiden tot maag-darmklachten. Vaccinaties worden herkend als lichaamsvreemd en veroorzaken daarom ook een reactie in het lichaam waarbij cytokines vrijkomen [12, 13]. Hoe immuunreacties darmklachten precies veroorzaken na vaccinatie is niet bekend. Darmklachten na een vaccinatie gaan vaak samen met andere klachten, zoals spierpijn, hoofdpijn, koude rillingen en koorts [12, 14].

Vaccinaties zijn veilig voor mensen met chronische darmontsteking
Uit meerdere onderzoeken blijkt dat er geen verschil wordt gevonden in maag-darmklachten na de coronavaccinatie tussen mensen met of zonder chronische darmontsteking [15, 16]. Ook is er geen verband aangetoond tussen de opleving van de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa en coronavaccinaties [15-20]. Mensen met een chronische darmontsteking ondervonden ook geen opleving van klachten na vaccinatie met het griep-, pneumokokken- en gordelroosvaccin [21-25]. Voor de kindervaccinaties difterie, tetanus, pokken, polio en mazelen is geen risico gevonden voor het ontwikkelen van chronische darmontsteking [26].

Referenties

Bettinger JA, De Serres G, Valiquette L, Vanderkooi OG, Kellner JD, Coleman BL, et al. 2017/18 and 2018/19 seasonal influenza vaccine safety surveillance, Canadian National Vaccine Safety (CANVAS) Network. Euro Surveill. 2020;25(22).
Slade BA, Leidel L, Vellozzi C, Woo EJ, Hua W, Sutherland A, et al. Postlicensure safety surveillance for quadrivalent human papillomavirus recombinant vaccine. JAMA. 2009;302(7):750-7.
Marin M, Fiebelkorn AP, Bi D, Coleman LA, Routh J, Curns AT, et al. Adverse Events Among Young Adults Following a Third Dose of Measles-Mumps-Rubella Vaccine. Clin Infect Dis. 2021;73(7):e1546-e53.
Baden LR, El Sahly HM, Essink B, Kotloff K, Frey S, Novak R, et al. Efficacy and Safety of the mRNA-1273 SARS-CoV-2 Vaccine. N Engl J Med. 2021;384(5):403-16.
Polack FP, Thomas SJ, Kitchin N, Absalon J, Gurtman A, Lockhart S, et al. Safety and Efficacy of the BNT162b2 mRNA Covid-19 Vaccine. N Engl J Med. 2020;383(27):2603-15.
Voysey M, Costa Clemens SA, Madhi SA, Weckx LY, Folegatti PM, Aley PK, et al. Single-dose administration and the influence of the timing of the booster dose on immunogenicity and efficacy of ChAdOx1 nCoV-19 (AZD1222) vaccine: a pooled analysis of four randomised trials. Lancet. 2021;397(10277):881-91.
Sadoff J, Gray G, Vandebosch A, Cardenas V, Shukarev G, Grinsztejn B, et al. Safety and Efficacy of Single-Dose Ad26.COV2.S Vaccine against Covid-19. N Engl J Med. 2021;384(23):2187-201.
Almario CV, Ballal ML, Chey WD, Nordstrom C, Khanna D, Spiegel BMR. Burden of Gastrointestinal Symptoms in the United States: Results of a Nationally Representative Survey of Over 71,000 Americans. Am J Gastroenterol. 2018;113(11):1701-10.
Voedingscentrum. Maag-darmklachten [internet]. Geraadpleegd op 17 november 2022. Beschikbaar via: https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/maag-darmziekten.aspx#blokwaardoor-ontstaan-maag-darmklachten Weintraub ES, Baggs J, Duffy J, Vellozzi C, Belongia EA, Irving S, et al. Risk of intussusception after monovalent rotavirus vaccination. N Engl J Med. 2014;370(6):513-9.
Dinarello CA. Historical insights into cytokines. Eur J Immunol. 2007;37 Suppl 1:S34-45.
Hervé C, Laupèze B, Del Giudice G, Didierlaurent AM, Tavares Da Silva F. The how’s and what’s of vaccine reactogenicity. npj Vaccines. 2019;4(1):39.
Christian LM, Porter K, Karlsson E, Schultz-Cherry S. Proinflammatory cytokine responses correspond with subjective side effects after influenza virus vaccination. Vaccine. 2015;33(29):3360-6.
Sprent J, King C. COVID-19 vaccine side effects: The positives about feeling bad. Sci Immunol. 2021;6(60).
Lev-Tzion R, Focht G, Lujan R, Mendelovici A, Friss C, Greenfeld S, et al. COVID-19 Vaccine Is Effective in Inflammatory Bowel Disease Patients and Is Not Associated With Disease Exacerbation. Clin Gastroenterol Hepatol. 2022;20(6):e1263-e82.
Ellul P, Reves J, Abreu B, Chaparro M, Gisbert JP, Allocca M, et al. Implementation and Short-term Adverse Events of Anti-SARS-CoV-2 Vaccines in Inflammatory Bowel Disease Patients: An International Web-based Survey. J Crohns Colitis. 2022;16(7):1070-8.
Hadi YB, Thakkar S, Shah-Khan SM, Hutson W, Sarwari A, Singh S. COVID-19 Vaccination Is Safe and Effective in Patients With Inflammatory Bowel Disease: Analysis of a Large Multi-institutional Research Network in the United States. Gastroenterology. 2021;161(4):1336-9 e3.
Weaver KN, Zhang X, Dai X, Watkins R, Adler J, Dubinsky MC, et al. Impact of SARS-CoV-2 Vaccination on Inflammatory Bowel Disease Activity and Development of Vaccine-Related Adverse Events: Results From PREVENT-COVID. Inflamm Bowel Dis. 2022;28(10):1497-505.
Botwin GJ, Li D, Figueiredo J, Cheng S, Braun J, McGovern DPB, et al. Adverse Events After SARS-CoV-2 mRNA Vaccination Among Patients With Inflammatory Bowel Disease. Am J Gastroenterol. 2021;116(8):1746-51.
James D, Jena A, Bharath PN, Choudhury A, Singh AK, Sebastian S, et al. Safety of SARS-CoV-2 vaccination in patients with inflammatory bowel disease: A systematic review and meta-analysis. Dig Liver Dis. 2022;54(6):713-21.
Cullen G, Bader C, Korzenik JR, Sands BE. Serological response to the 2009 H1N1 influenza vaccination in patients with inflammatory bowel disease. Gut. 2012;61(3):385-91.
Fiorino G, Peyrin-Biroulet L, Naccarato P, Szabo H, Sociale OR, Vetrano S, et al. Effects of immunosuppression on immune response to pneumococcal vaccine in inflammatory bowel disease: a prospective study. Inflamm Bowel Dis. 2012;18(6):1042-7.
Launay O, Abitbol V, Krivine A, Slama LB, Bourreille A, Dupas JL, et al. Immunogenicity and Safety of Influenza Vaccine in Inflammatory Bowel Disease Patients Treated or not with Immunomodulators and/or Biologics: A Two-year Prospective Study. J Crohns Colitis. 2015;9(12):1096-107.
Rahier JF, Papay P, Salleron J, Sebastian S, Marzo M, Peyrin-Biroulet L, et al. H1N1 vaccines in a large observational cohort of patients with inflammatory bowel disease treated with immunomodulators and biological therapy. Gut. 2011;60(4):456-62.
Satyam VR, Li PH, Reich J, Qazi T, Noronha A, Wasan SK, et al. Safety of Recombinant Zoster Vaccine in Patients with Inflammatory Bowel Disease. Dig Dis Sci. 2020;65(10):2986-91.
Pineton de Chambrun G, Dauchet L, Gower-Rousseau C, Cortot A, Colombel JF, Peyrin-Biroulet L. Vaccination and Risk for Developing Inflammatory Bowel Disease: A Meta-Analysis of Case-Control and Cohort Studies. Clin Gastroenterol Hepatol. 2015;13(8):1405-15 e1; quiz e130.

Laatst bijgewerkt op 22-11-2022