Pupilverwijdende oogmiddelen tijdens de zwangerschap

In het kort

Mydriatica (middelen die de pupil wijder maken) in oogdruppels kunnen tijdens de zwangerschap waarschijnlijk veilig worden gebruikt. Oogdruppels bevatten slechts een kleine hoeveelheid werkzame stof. Er wordt maar weinig werkzame stof in het lichaam opgenomen. Hierdoor komt er weinig tot niets bij het kind, zodat nadelige effecten onwaarschijnlijk zijn.

Let op

  • De opname van het geneesmiddel in het lichaam wordt verder verminderd door na het druppelen van het oog de traanbuis één tot drie minuten dicht te drukken.
  • Vermijd herhaald gebruik van oogdruppels met fenylefrine tijdens de zwangerschap vanwege de vaatvernauwende eigenschappen.

Risico indeling

  • Waarschijnlijk veilig tooltip icon Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er meer onderzoek is gedaan naar dat middel of studies minder discrepanties tonen. Het belang van behandeling kan na afweging groter zijn dan het risico.
    • - atropine
    • - cyclopentolaat
    • - fenylefrine (eenmalig gebruik)
    • - homatropine
    • - tropicamide
  • Mogelijk risico tooltip icon Dit geneesmiddel kan mogelijk nadelige effecten hebben op zwangerschap of –ongeboren- kind. Weeg de mogelijke nadelige effecten af tegen het belang van behandeling van de moeder. Overweeg of een veiliger middel gebruikt kan worden of voer extra controles uit.
    • - fenylefrine (herhaald gebruik)

Achtergrondinformatie

Geneesmiddelopname via oogdruppels
De hoeveelheid mydriaticum die bij oogdruppelen in het lichaam wordt opgenomen, is zo laag dat een effect op het ongeboren kind onwaarschijnlijk is. Naar de veiligheid van het gebruik van mydriatica in oogdruppels tijdens de zwangerschap is echter geen onderzoek gedaan.

Parasympaticolytica
Als middelen zoals atropine, cyclopentolaat, homatropine en tropicamide in grote hoeveelheden bij het kind komen, kunnen ze de hartfrequentie van het kind beïnvloeden. Bij het normaal gebruik van een oogdruppel is dit effect niet te verwachten.

Sympaticomimetica
Het sympaticomimeticum fenylefrine heeft vasoconstrictieve eigenschappen. Omdat de uterus alfa-adrenerge receptoren bevat, kan fenylefrine in theorie tot vasoconstrictie van de uterusvaten geven. Dit kan de bloeddoorstroming van de placenta en naar het kind belemmeren.

Laatst bijgewerkt op 24-01-2023


Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.