Methylfenidaat en dexamfetamine gebruik door de man met kinderwens

In het kort

Er is weinig onderzoek gedaan naar het effect van methylfenidaat en dexamfetamine op de mannelijke vruchtbaarheid. Tot nu toe lijkt methylfenidaat geen negatieve invloed te hebben op de kwaliteit van het sperma. Er zijn aanwijzingen dat amfetaminen een negatieve invloed hebben op de spermakwaliteit. Het is onduidelijk of dit ook geldt voor dexamfetamine.

Er zijn geen zwangerschappen onderzocht waarbij de vader methylfenidaat of dexamfetamine gebruikte. Het is dus niet bekend of dit invloed heeft op de gezondheid van het kind. 

Lees ook de achtergrondinformatie over geneesmiddelengebruik door de man met kinderwens.

Achtergrondinformatie

Spermatogenese
Methylfenidaat
Er is weinig literatuur beschikbaar over de effecten van methylfenidaatgebruik door de man op de spermakwaliteit. In een studie met 83 mannen werd gevonden dat methylfenidaat geen invloed heeft op de spermamorfologie, maar dat er wel een associatie is met verhoogde spermaconcentratie, verhoogd totaal aantal zaadcellen en totale beweeglijkheid van het sperma. [1] Geconcludeerd wordt dat methylfenidaat geen negatief effect heeft op de mannelijke vruchtbaarheid. Een in vitro studie laat een verhoogde spermamotiliteit en -vitaliteit zien. [2]

Dexamfetamine
Er is geen literatuur beschikbaar waar specifiek gekeken wordt naar dexamfetamine en de effecten op de spermakwaliteit. 

Onderzoek naar amfetaminen als groep
Enkele studies onderzochten de spermakwaliteit na gebruik van amfetaminen. In een case-report waarbij de man was overgegaan van methylfenidaat naar Adderall (amfetamine-dextroamfetamine) ontstond azoöspermie, welke vijf maanden na staking van het middel reversibel bleek. [3] In een studie met 106 mannen die stimulantia gebruikten, waarvan er 92 amfetamines en 18 methylfenidaat gebruikten, werd een verlaagd totaal aantal beweeglijke zaadcellen gezien door vermindering van het spermavolume. De spermaconcentratie, beweeglijkheid en morfologie bleven gelijk. [4] Er werden verschillende amfetamines gebruikt in deze studies, waardoor het niet mogelijk is om iets te zeggen over het effect van de afzonderlijke middelen. 

Effect op gezondheid van het kind
Er is geen literatuur beschikbaar over de effecten van methylfenidaatgebruik of dexamfetamine door de man op de zwangerschap en de gezondheid van het kind.

arrow icon
Shalev H, et al. Does methylphenidate use affect sperm parameters in patients undergoing infertility investigation? A retrospective analysis of 9769 semen samples. Archives of gynecology and obstetrics. 2021-08-01;304(2):539-546Harlev A, Henkel R, Samanta L. Ritalinic Acid Stimulates Human Sperm Motility and Maintains Vitality In Vitro. The world journal of men's health. 2020-01-01;38(1):61-67Abdalla TE, Kotsonis D, Best J. Stimulant-Induced Pituitary Failure and Reversible Azoospermia. Cureus. 2021-04-03;13(4):e14269Pham MN, et al. The adverse association between stimulant use for attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) and semen parameters. Andrologia. 2022-03-01;54(2):e14315

Laatst bijgewerkt op 01-06-2022


Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.