Goede behandeling van reuma en psoriasis in de zwangerschap is belangrijk.
Etanercept wordt toegepast bij Reumatoïde artritis en psoriasis. Het is belangrijk dat de zwangere vrouw met deze aandoening een optimale behandeling krijgt. Exacerbaties (een verergering van de klachten) kunnen het verloop van de zwangerschap ongunstig beïnvloeden. In aparte pagina’s worden de behandeling van reuma en de behandeling van psoriasis (komt binnenkort) tijdens de zwangerschap beschreven.
Er is veel onderzoek gedaan naar het gebruik van de groep TNF-alfa-blokkers in de zwangerschap.
Etanercept is een TNF-alfa-blokker. In de onderzoeken wordt geen hoger risico gezien op aangeboren afwijkingen en miskramen. Wel wordt er in enkele studies een laag geboortegewicht gezien en zijn er mogelijk meer vroeggeboortes bij gebruik van TNF-alfa-blokkers. Kijk voor uitgebreide informatie op de pagina over TNF-alfa-blokkers tijdens de zwangerschap.
Er is redelijk veel onderzoek gedaan naar het gebruik van etanercept in de zwangerschap.
Er worden ruim 1200 zwangerschappen beschreven. [1-3]
- Het risico op aangeboren afwijkingen is niet verhoogd.
- De vrouwen gebruikten de medicatie vaak alleen in het eerste trimester. Met het gebruik gedurende de hele zwangerschap is minder ervaring beschreven.
- Bij ruim 1000 zwangerschappen is er onderzoek gedaan naar het effect van alleen etanercept. Bij de andere zwangerschappen is etanercept onderdeel van een studie naar de groep TNF-alfa blokkers.
- In studies waarin naar de groep TNF-alfa-blokkers is gekeken, maakt etanercept vaak een aanzienlijk deel uit van de zwangerschappen.
Andere uitkomsten die onderzocht zijn:
- Twee studies zien een hoger risico op vroeggeboorte [4, 5], 1 studie niet. [6] Het onderliggend ziektebeeld kan ook een bijdrage leveren aan dit risico.
- Het is onduidelijk of er effect is op de groei. Een effect hierop is niet uit te sluiten, maar een bijdrage van het ziektebeeld en het gebruik van corticosteroïden lijkt ook aannemelijk.
Etanercept passeert de placenta nauwelijks.
Etanercept kan vanaf het tweede trimester de placenta passeren via een actief transportmechanisme. Etanercept heeft echter een lage affiniteit voor de transportreceptor, waardoor de passage beperkt is. [8-10] Er worden lage waardes etanercept gevonden in het navelstrengbloed, vaak niet detecteerbaar, zelfs bij gebruik tijdens de hele zwangerschap. [3, 11-14]
Etanercept wordt langzaam verwijderd uit het lichaam
Etanercept heeft een lange halfwaardetijd, maar wel aanzienlijk korter dan de andere TNF-alfa-blokkers. Voor etanercept is dit 3-4 dagen, terwijl dit bij de andere TNF-alfa blokkers rond de 2 weken ligt. Door de langzame klaring kan etanercept nog enige tijd na de geboorte in het lichaam van het kind aanwezig blijven.
Het risico op infecties in het eerste levensjaar is onbekend.
Etanercept kan de afweer van het kind onderdrukken en mogelijk een hoger risico op infecties in het eerste levensjaar geven. Over het algemeen zijn de onderzoeken bij andere TNF-alfa-blokkers geruststellend. Of dit ook voor etanercept geldt, is niet duidelijk. Doordat etanercept slechts weinig over de placenta gaat, is het risico hierop mogelijk laag.
Overwogen kan worden om voor 25-30 weken zwangerschap met de medicatie te stoppen. Bij vrouwen die het gebruik van etanercept staakten voor 30 weken zwangerschap, was het niet meer meetbaar in het navelstrengbloed bij de geboorte. [14] Dit kan uitsluitend als de ziekte in remissie is en het risico op een terugval laag.
1. De Felice, K.M., Kane, S. 2021. Safety of anti-tnf agents in pregnancy. J Allergy Clin Immunol 148(3):661-667. PMID:34489011.
2. Alijotas-Reig, J., Esteve-Valverde, E., Ferrer-Oliveras, R., Llurba, E., Gris, J.M. 2017. Tumor necrosis factor-alpha and pregnancy: Focus on biologics. An updated and comprehensive review. Clin Rev AllergyImmunol.
3. Ghalandari, N., Dolhain, R., Hazes, J.M.W., van Puijenbroek, E.P., Kapur, M., Crijns, H. 2020. Intrauterine exposure to biologics in inflammatory autoimmune diseases: A systematic review. Drugs 80(16):1699-1722. PMID:32852745.
4. Broms, G., Kieler, H., Ekbom, A. et al. 2020. Anti-tnf treatment during pregnancy and birth outcomes: Apopulation-based study from denmark, finland, and sweden. Pharmacoepidemiol Drug Saf 29(3):316-327. PMID:32020767.
5. Weber-Schoendorfer, C., Oppermann, M., Wacker, E. et al. 2015. Pregnancy outcome after tnf-alpha inhibitor therapy during the first trimester: A prospective multicentre cohort study. BrJ ClinPharmacol 80(4):727-739. PMID:25808588.
6. Tsao, N.W., Sayre, E.C., Hanley, G. et al. 2018. Risk of preterm delivery and small-for-gestational-age births in women with autoimmune disease using biologics before or during pregnancy: A population-based cohort study. Ann RheumDis 77(6):869-874. PMID:29496718.
7. Verstappen, S.M., King, Y., Watson, K.D., Symmons, D.P., Hyrich, K.L. 2011. Anti-tnf therapies and pregnancy: Outcome of 130 pregnancies in the british society for rheumatology biologics register. Annals of the Rheumatic Diseases 70(5):823-826.
8. Porter, C., Armstrong-Fisher, S., Kopotsha, T. et al. 2016. Certolizumab pegol does not bind the neonatal fc receptor (fcrn): Consequences for fcrn-mediated in vitro transcytosis and ex vivo human placental transfer. J Reprod Immunol 116:7-12. PMID:27123565.
9. Suzuki, T., Ishii-Watabe, A., Tada, M. et al. 2010. Importance of neonatal fcr in regulating the serum half-life of therapeutic proteins containing the fc domain of human igg1: A comparative study of the affinity of monoclonal antibodies and fc-fusion proteins to human neonatal fcr. J Immunol 184(4):1968-1976. PMID:20083659.
10. Arora, T., Padaki, R., Liu, L. et al. 2009. Differences in binding and effector functions between classes of tnf antagonists. Cytokine 45(2):124-131. PMID:19128982.
11. Eliesen, G.A.M., van Drongelen, J., van Hove, H. et al. 2020. Assessment of placental disposition of infliximab and etanercept in women with autoimmune diseases and in the ex vivo perfused placenta. Clin Pharmacol Ther 108(1):99-106. PMID:32153014.
12. Berthelsen, B.G., Fjeldsoe-Nielsen, H., Nielsen, C.T., Hellmuth, E. 2010. Etanercept concentrations in maternal serum, umbilical cord serum, breast milk and child serum during breastfeeding. Rheumatology(Oxford) 49(11):2225-2227.
13. Murashima, A., Watanabe, N., Ozawa, N., Saito, H., Yamaguchi, K. 2009. Etanercept during pregnancy and lactation in a patient with rheumatoid arthritis: Drug levels in maternal serum, cord blood, breast milk and the infant's serum. Annals of the Rheumatic Diseases 68(11):1793-1794.
14. Ghalandari, N., Kemper, E., Crijns, I.H. et al. 2022. Analysing cord blood levels of tnf inhibitors to validate the eular points to consider for tnf inhibitor use during pregnancy. Ann Rheum Dis 81(3):402-405. PMID:34493490.
Laatst bijgewerkt op 04-04-2022