Geneesmiddelopname via de huid
Bij middelen die op de huid worden gesmeerd, vindt normaal gesproken weinig systemische opname plaats. Bij beperkt gebruik wordt geen nadelig effect verwacht op de zwangerschap of op het ongeboren kind. Bij langdurig gebruik, gebruik van grote hoeveelheden, op grote huidoppervlakken of op beschadigde huid, neemt de hoeveelheid opgenomen geneesmiddel toe. Bij uitgebreid gebruik kunnen bij de moeder relevante bloedspiegels optreden. Lees in dat geval, indien van toepassing, de informatie over de systemische toepassing van het betreffende middel.
Jodium-bevattende middelen
Hoge jodiumdoseringen bij de zwangere vrouw kunnen leiden tot hypothyreoïdie en struma bij de foetus. Deze effecten kunnen optreden vanaf ongeveer de twaalfde zwangerschapsweek, omdat de foetale schildklier vanaf dat moment jodium opneemt. Jodium passeert de placenta gemakkelijk. Middelen met jodium dienen dan ook vermeden te worden tijdens de zwangerschap, ook al wordt jodium bij gebruik op de intacte huid slechts beperkt opgenomen. Jodium wordt via de beschadigde huid en slijmvliezen en bij intraperitoneaal gebruik makkelijk opgenomen. Neonatale hypothyreoïdie kan optreden wanneer de moeder dermale jodiumpreparaten gebruikt tijdens de zwangerschap (1).
Benzalkonium, cetrimide, chloorxylenol en mectroinium
Naar het gebruik van deze middelen is geen onderzoek gedaan tijdens de zwangerschap. Vanwege de slechte absorptie door de huid kunnen de middelen wel gebruikt worden;
- Benzalkonium wordt zeer gering opgenomen door de intacte en beschadigde huid.
- Cetrimide bindt sterk aan de huid en wordt nauwelijks geabsorbeerd.
- De systemische blootstelling door lokaal chloorxylenol gebruik is verwaarloosbaar.
- Mecetronium wordt nauwelijks door de onbeschadigde huid geabsorbeerd.
Chloorhexidine en natriumhypochloriet
Er zijn geen gecontroleerde onderzoeken gedaan naar het gebruik van deze twee middelen in de zwangerschap, maar ze worden in de praktijk zonder problemen gebruikt als desinfectans (2). Natriumhypochloriet is niet schadelijk voor volwassenen en kleine kinderen. Chloorhexidine wordt minder dan 0,01% via de huid opgenomen. Dit komt waarschijnlijk door de sterkine hechting aan eiwitten.
Deze middelen kunnen dus gebruikt worden tijdens de zwangerschap.
Referenties
1. Danziger Y, Pertzelan A, Mimouni M. Transient congenital hypothyroidism after topical iodine in pregnancy and lactation. ArchDisChild. 1987;62:295-6.
2. Vestergaard C, Wollenberg A, Barbarot S, Christen-Zaech S, Deleuran M, Spuls P, et al. European task force on atopic dermatitis position paper: treatment of parental atopic dermatitis during preconception, pregnancy and lactation period. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2019;33(9):1644-59.
Laatst bijgewerkt op 12-12-2022