Lareb logo
English language icon
Menu icon
Aa Lettergrootte
16
 

Systemische middelen bij acne vulgaris tijdens de zwangerschap

In het kort

Als systemische behandeling van acne vulgaris tijdens de zwangerschap nodig is, gaat de voorkeur uit naar erytromycine. Dit middel kan tijdens de zwangerschap worden gebruikt.
Een kuur doxycycline kan waarschijnlijk veilig gebruikt worden in het eerste trimester. Het is onbekend of tetracycline in het eerste trimester veilig gebruikt kan worden. Gebruik doxycycline en tetracycline niet in het tweede en derde trimester van de zwangerschap.
Isotretinoïne kan leiden tot aangeboren afwijkingen, het mag absoluut niet gebruikt worden tijdens de zwangerschap.

Let op

  • Doxycycline en tetracycline kunnen in het tweede en derde trimester van de zwangerschap nadelige effecten hebben op de tand- en botontwikkeling van het kind.
  • Isotretinoïne valt onder het zwangerschapspreventieprogramma. Lees voor meer informatie de bijsluiter.
  • Sluit een zwangerschap uit bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd, voor, tijdens en een maand na het gebruik van isotretinoïne. Het is pas een maand na staken van isotretinoïne weer veilig om zwanger te worden.

Risico indeling

  • Meest veilig tooltip icon Dit geneesmiddel is -binnen deze groep- de veiligste keuze voor gebruik tijdens de zwangerschap. Er is, in onderzoek of in de praktijk, geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen of andere nadelige effecten op de zwangerschap. Of studies tonen discrepanties, maar zijn overwegend gunstig. Het belang van behandeling zal na afweging veelal groter zijn dan het risico.
    • - erytromycine
  • Waarschijnlijk veilig tooltip icon Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er meer onderzoek is gedaan naar dat middel of studies minder discrepanties tonen. Het belang van behandeling kan na afweging groter zijn dan het risico.
    • - doxycycline (tot week 16)
  • Risico op aangeboren afwijkingen tooltip icon Dit geneesmiddel geeft een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen of andere blijvende schade. Gebruik dit middel alleen in uitzonderingsgevallen (met extra controles). Kies zo mogelijk voor een veiliger middel of staak -tijdelijk- de behandeling.
    • - doxycycline (vanaf week 16)
    • - isotretinoïne
    • - tetracycline (vanaf week 16)
  • Risico onbekend tooltip icon Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - tetracycline (tot week 16)

Achtergrondinformatie

Erytromycine
In studies met meer dan 10.000 gevolgde zwangerschappen met blootstellingen aan erytromycine tijdens het eerste trimester wordt geen verhoogd risico gezien. Echter, enkele studies suggereren een licht verhoogd risico op aangeboren afwijkingen, waaronder hartafwijkingen, na erytromy­cine gebruik door de moeder. Zie voor meer informatie de kennispagina over macroliden tijdens de zwangerschap.
Of het gebruik van erytromycine laat in de zwangerschap pylorusstenose bij het kind kan veroorzaken is niet is niet bekend. De literatuur is niet eenduidig op dit vlak.

Doxycycline en tetracycline in het eerste trimester
Met het gebruik van doxycycline in het eerste trimester is redelijk veel ervaring opgedaan. Tot nu toe is geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen gezien. Naar het gebruik van tetracycline tijdens de zwangerschap is beperkt onderzoek gedaan.

Doxycycline en tetracycline in het tweede en derde trimester
Bij gebruik vanaf week 16, gerekend vanaf de laatste menstruatie, kunnen doxycycline en tetracycline een nadelig effect hebben op de tandontwikkeling. Ze kunnen irreversibele verkleuring en hypoplasie van tandglazuur veroorzaken. De invloed van gebruik tijdens de zwangerschap betreft alleen het melkgebit. Het melkgebit gaat namelijk vanaf 16 weken zwangerschap calcificeren, het blijvende gebit pas vanaf de geboorte. Doxycycline en tetracycline kunnen in deze periode ook een vertraagde osteogenese veroorzaken. Deze is reversibel en wordt voornamelijk bij prematuren gezien. Hoge doseringen doxycycline en tetracycline, vooral in de tweede helft van de zwangerschap, geven meer kans op hepatotoxiciteit bij zwangeren dan bij niet-zwangeren.

Isotretinoïne
Isotretinoïne is teratogeen en gecontra-indiceerd tijdens de zwangerschap. Gebruik van isotretinoïne in het eerste trimester, ook kortdurend gebruik van relatief lage doses, geeft een verhoogd risico op spontane abortus (tot 30%) en ernstige aangeboren afwijkingen (schatting: tot 25%). Het betreft craniofaciale en cardiovasculaire afwijkingen, afwijkingen aan het centraal zenuwstelsel en mentale retardatie. Meer specifiek kan een isotretinoine embryopathie de volgende aangeboren afwijkingen omvatten: faciale dysmorfie, gespleten gehemelte, afwijkingen aan het uitwendige oor (afwezigheid van het uitwendige oor, kleine of afwezige uitwendige gehoorgangen), oogafwijkingen (microftalmie), cardiovasculaire afwijkingen (conotruncale misvormingen zoals tetralogie van Fallot, transpositie van grote vaten, septumdefecten), afwijkingen van het centraal zenuwstelsel (hydrocephalus, cerebellaire misvorming/afwijking, microcefalie) en afwijkingen van de thymus en bijschildklier.
Isotretinoïne mag aan vrouwen in de vruchtbare leeftijd alleen worden voorgeschreven in combinatie met (bij voorkeur) twee anticonceptieve methoden (waarvan één barrièremethode), en nadat zwangerschap is uitgesloten. Na het staken van de medicatie moet anticonceptie nog één maand worden voortgezet. Zie voor meer informatie het zwangerschapspreventieprogramma in de productinformatie.

Laatst bijgewerkt op 10-08-2020


Ook interessant

Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.