Lareb logo
English language icon
Menu icon
Aa Lettergrootte
16
 

Middelen bij worminfecties tijdens de zwangerschap

In het kort

De keuze voor een middel hangt af van de effectiviteit van dat middel bij de worminfectie. Weeg daarbij de noodzaak van de behandeling af.
Mebendazol kan worden gebruikt tijdens de zwangerschap. Voor specifieke infecties kunnen albendazol, niclosamide en praziquantel worden gebruikt. Het is niet bekend of ivermectine tijdens de zwangerschap veilig gebruikt kan worden.

Risico indeling

  • Meest veilig tooltip icon Dit geneesmiddel is -binnen deze groep- de veiligste keuze voor gebruik tijdens de zwangerschap. Er is, in onderzoek of in de praktijk, geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen of andere nadelige effecten op de zwangerschap. Of studies tonen discrepanties, maar zijn overwegend gunstig. Het belang van behandeling zal na afweging veelal groter zijn dan het risico.
    • - mebendazol
  • Waarschijnlijk veilig tooltip icon Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er meer onderzoek is gedaan naar dat middel of studies minder discrepanties tonen. Het belang van behandeling kan na afweging groter zijn dan het risico.
    • - albendazol (2e en 3e trimester)
  • Risico onbekend tooltip icon Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - albendazol (1e trimester)
    • - ivermectine
    • - niclosamide
    • - praziquantel

Achtergrondinformatie

Mebendazol
Er is ruime ervaring met mebendazol tijdens de zwangerschap. Tijdens het eerste trimester zijn meer dan 1700 zwangerschappen gevolgd. Daarbij zijn geen aanwijzingen voor een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen gezien. Na het eerste trimester zijn meer dan 6000 blootstellingen tijdens de zwangerschap beschreven, zonder  aanwijzingen voor nadelige effecten. Mebendazol wordt beperkt opgenomen vanuit het maagdarmkanaal.

Albendazol
Een zwangere vrouw met echinokokkose (cysten door een infectie met echinococcus) kan met albenda­zol behandeld worden. De beperkte ervaring die in het eerste trimester met dit middel is opgedaan wijst niet op nadelige effecten. Meer dan 1000 blootstellingen later in de zwangerschap laten eveneens geen verhoogd risico op nadelige effecten zien. De kwaliteit van de studies is matig. Albendazol wordt beperkt opgenomen (<5%) vanuit het maagdarmkanaal en heeft een groot first-pass effect.

Niclosamide
Er zijn geen studies gedaan naar het gebruik tijdens de zwangerschap. De opname in het lichaam is laag, minder dan 15%.

Praziquantel
Als niclosamide onvoldoende werkt in de behandeling van een cestoden-infectie en behandeling noodzakelijk is, kan praziquantel worden gebruikt. In ontwikkelingslanden wordt praziquantel vaak gebruikt tijdens de zwangerschap, maar goede documentatie ontbreekt. De gedocumenteerde ervaring bestaat uit rond de 50 eerste trimester blootstellingen en rond de 1000 zwangerschappen in tweede en derde trimester. De gegevens wijzen niet op een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen. Voor de behandeling van schistosomiasis tijdens de zwanger­schap is praziquantel het eerste-keuzemiddel.

Ivermectine
Over het gebruik van ivermectine tijdens de zwangerschap zijn onvoldoende gegevens beschikbaar om een goede inschatting van de risico’s te maken. Er zijn rond de 300 eerste trimester blootstellingen gedocumenteerd. Er waren geen aanwijzingen voor een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen. Er zijn meer dan 400 blootstellingen later in de zwangerschap gedocumenteerd, zonder aanwijzingen voor nadelige effecten. De kwaliteit van de studies is matig.
Er is ook een dermale toepassing van ivermectine. Zie hiervoor de informatie over lokale middelen bij huidaandoeningen tijdens de zwangerschap.

 

arrow icon
Lau R, et al. Treatment of soil-transmitted helminth infections in pregnancy: a systematic review and meta-analysis of maternal outcomes. Journal of travel medicine. 2020-03-13;27(2)

Laatst bijgewerkt op 25-08-2020


Ook interessant

Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.