ACE-remmers tijdens de zwangerschap

In het kort

Overzicht
Er is geen eenduidigheid over het mogelijke risico op afwijkingen bij gebruik van ACE-remmers in het eerste trimester. Gebruik daarom bij voorkeur geen ACE-remmers tijdens het eerste trimester en switch liefst al voor de zwangerschap naar een ander antihypertensivum. Gebruik ook zeker geen ACE remmers tijdens het tweede en derde trimester van de zwangerschap. ACE-remmers kunnen bij gebruik in het tweede en derde trimester van de zwangerschap aangeboren afwijkingen veroorzaken, zoals afwijkingen aan longen, schedel, ledematen en aangezicht.

Let op

  • Gebruik ACE-remmers bij voorkeur niet in het eerste trimester en zeker niet in het tweede en derde trimester van de zwangerschap.
  • Schakel bij kinderwens liefst al voor de zwangerschap over op een ander antihypertensivum.

Risico indeling

  • Risico op aangeboren afwijkingen tooltip icon Dit geneesmiddel geeft een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen of andere blijvende schade. Gebruik dit middel alleen in uitzonderingsgevallen (met extra controles). Kies zo mogelijk voor een veiliger middel of staak -tijdelijk- de behandeling.
    • - benazepril (tweede en derde trimester)
    • - captopril (tweede en derde trimester)
    • - enalapril (tweede en derde trimester)
    • - fosinopril (tweede en derde trimester)
    • - lisinopril (tweede en derde trimester)
    • - perindopril (tweede en derde trimester)
    • - quinapril (tweede en derde trimester)
    • - ramipril (tweede en derde trimester)
    • - trandolapril (tweede en derde trimester)
    • - zofenopril (tweede en derde trimester)
  • Risico onbekend tooltip icon Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - benazepril (eerste trimester)
    • - captopril (eerste trimester)
    • - enalapril (eerste trimester)
    • - fosinopril (eerste trimester)
    • - lisinopril (eerste trimester)
    • - perindopril (eerste trimester)
    • - quinapril (eerste trimester)
    • - ramipril (eerste trimester)
    • - trandolapril (eerste trimester)
    • - zofenopril (eerste trimester)

Achtergrondinformatie

Hoge bloeddruk in de zwangerschap
Een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap dient goed behandeld te worden. Het kan leiden tot ernstige complicaties, zoals vroeggeboorte en loslating van de placenta. De NVOG richtlijn ‘’Antihypertensiva bij hypertensieve aandoeningen’’ adviseert om ACE-remmers niet te gebruiken in de hele zwangerschap en de behandeling preconceptioneel aan te passen. Nifedipine, labetalol en methyldopa hebben de voorkeur bij de behandeling van hypertensie in de zwangerschap.

Eerste trimester
Aangeboren afwijkingen in het algemeen
Er zijn verschillende studies gedaan naar het risico op aangeboren afwijkingen bij gebruik van ACE-remmers in het eerste trimester. In deze studies worden meer dan 5000 zwangerschappen beschreven. De meeste onderzoeken kijken naar de ACE-remmers en angiotensinereceptorblokkers (ARB’s) als groep, en niet naar de specifieke ACE-remmers apart. Enkele van deze studies zien een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen als vergeleken wordt met gezonde controles [1-7], andere studies zien dit niet [8-13]. Als vergeleken wordt met vrouwen die andere antihypertensiva gebruiken, ziet slechts 1 studie een significant verhoogd risico op aangeboren afwijkingen [1]. De meeste studies zien geen significant verhoogd risico [4-6, 8-11, 13]. Het is dus mogelijk dat de onderliggende aandoening verantwoordelijk is voor het effect.

Twee recente meta-analyses, die bovengenoemde studies meenemen, berekenen een gepoolde odds ratio van respectievelijk 1.94 [1.71; 2.21] en 1.82 [1.42; 2.34] op aangeboren afwijkingen, bij vergelijking van ACE-remmers/ARB blootgestelde zwangerschappen met gezonde controles. Deze gepoolde odds ratio’s zijn lager als vergeleken wordt met vrouwen die andere antihypertensiva gebruiken, 1.48 [1.13; 1.92] en 1.64 [0.97; 2.78] (niet significant) [14,15].

Cardiovasculaire afwijkingen
Beide meta-analyses zien een significant verhoogd risico op cardiovasculaire afwijkingen na gebruik van een ACE-remmer of ARB in het eerste trimester, als vergeleken wordt met gezonde controles. In de meta-analyse uit 2021 wordt daarentegen geen significant verschil gevonden als vergeleken wordt met een groep vrouwen die andere antihypertensiva gebruiken [15]. De andere meta-analyse ziet nog wel een significant verschil [14]. Echter alle vijf de studies die zij meenemen in de analyse, zien dit op zichzelf niet [1, 4-6, 9]. Ook voor cardiovasculaire afwijkingen geldt dat niet uit te sluiten is dat de onderliggende aandoening een rol speelt.

Tweede en derde trimester
ACE-remmers kunnen een nadelig effect hebben op de nierfunctie van het ongeboren en pasgeboren kind door remming van het RAAS (renine-angiotensine-aldosteronsysteem). Hierdoor ontstaat een lage bloeddruk bij het ongeboren kind en kan de nierfunctie verslechteren. Dit geldt vooral voor het tweede en derde trimester van de zwangerschap. De urineproductie is lager door de verminderde nierfunctie, waardoor de hoeveelheid vruchtwater ook kleiner zal zijn. Daardoor kunnen longhypoplasie (achterblijvende longontwikkeling), nierschade en afwijkingen aan de schedel, aangezicht en ledematen ontstaan. Ook kan groeivertraging optreden. De kans op overlijden tijdens de zwangerschap of na de geboorte is verhoogd.

arrow icon
  • Cooper WO, et al. Major congenital malformations after first-trimester exposure to ACE inhibitors. The New England journal of medicine. 2006-06-08;354(23):2443-51
  • Colvin L, Walters BNJ, Gill AW, et al. The use of angiotensin converting enzyme inhibitors during the first trimester of pregnancy. J Pharmacovigil. 2014;2:129.
  • Bateman BT, et al. Angiotensin-Converting Enzyme Inhibitors and the Risk of Congenital Malformations. Obstetrics and gynecology. 2017-01-01;129(1):174-184
  • Caton AR, et al. Antihypertensive medication use during pregnancy and the risk of cardiovascular malformations. Hypertension (Dallas, Tex. : 1979). 2009-07-01;54(1):63-70
  • Fisher SC, et al. Maternal Antihypertensive Medication Use and Congenital Heart Defects: Updated Results From the National Birth Defects Prevention Study. Hypertension (Dallas, Tex. : 1979). 2017-05-01;69(5):798-805
  • Lennestål R, Otterblad Olausson P, Källén B. Maternal use of antihypertensive drugs in early pregnancy and delivery outcome, notably the presence of congenital heart defects in the infants. European journal of clinical pharmacology. 2009-06-01;65(6):615-25
  • Malm H, Artama M, Gissler M, et al. First trimester use of ACE-inhibitors and risk of major malformations. Reprod Toxicol. 2008;26(1):67.
  • Diav-Citrin O, et al. Pregnancy outcome after in utero exposure to angiotensin converting enzyme inhibitors or angiotensin receptor blockers. Reproductive toxicology (Elmsford, N.Y.). 2011-05-01;31(4):540-5
  • Li DK, Yang C, Andrade S. Maternal exposure to angiotensin converting enzyme inhibitors in the first trimester and risk of malformations in offspring: a retrospective cohort study. BMJ (Clinical research ed.). 2011-10-18;343:d5931
  • Moretti ME, et al. The Fetal Safety of Angiotensin Converting Enzyme Inhibitors and Angiotensin II Receptor Blockers. Obstetrics and gynecology international. 2012-01-01;2012:658310
  • Vasilakis-Scaramozza C, Aschengrau A, Cabral HJ. Antihypertensive drugs and the risk of congenital anomalies. Pharmacotherapy. 2013-05-01;33(5):476-82
  • Sato R, et al. Exposure of drugs for hypertension, diabetes, and autoimmune disease during pregnancy and perinatal outcomes: an investigation of the regulator in Japan. Medicine. 2015-01-01;94(1):e386
  • Hoeltzenbein M, et al. Pregnancy outcome after first trimester use of angiotensin AT1 receptor blockers: an observational cohort study. Clinical research in cardiology : official journal of the German Cardiac Society. 2018-08-01;107(8):679-687
  • Buawangpong N, Teekachunhatean S, Koonrungsesomboon N. Adverse pregnancy outcomes associated with first-trimester exposure to angiotensin-converting enzyme inhibitors or angiotensin II receptor blockers: A systematic review and meta-analysis. Pharmacology research & perspectives. 2020-10-01;8(5):e00644
  • Fu J, Tomlinson G, Feig DS. Increased risk of major congenital malformations in early pregnancy use of angiotensin-converting-enzyme inhibitors and angiotensin-receptor-blockers: a meta-analysis. Diabetes/metabolism research and reviews. 2021-11-01;37(8):e3453

Laatst bijgewerkt op 07-03-2022


Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.