Laxeermiddelen met volumevergrotende of osmotische werking tijdens de zwangerschap

In het kort

Als er medicijnen nodig zijn voor een verstopping tijdens de zwangerschap, hebben zemelen, psyllium, sterculiagom, lactitol, lactulose en macrogol de voorkeur.

Voor eenmalige darmlediging voorafgaand aan een darmonderzoek kunnen ook andere laxeermiddelen worden gebruikt tijdens de zwangerschap.

Verstopping in de zwangerschap.
Als gevolg van hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap kunnen vrouwen last krijgen van een verstopping (obstipatie). Dit komt vooral voor in het tweede of derde trimester. Door meer te drinken, meer vezels te eten en meer te bewegen kan de obstipatie verminderen. Als  dit onvoldoende helpt, kunnen laxeermiddelen nodig zijn.

Medicijnen voor een verstopping in de zwangerschap
Er zijn verschillende soorten medicijnen die gebruikt kunnen worden bij verstopping:

  • Volumevergrotende of osmotische laxeermiddelen
  • Contactlaxantia
  • Diverse laxeermiddelen

Als er medicijnen nodig zijn voor een verstopping tijdens de zwangerschap, gaat de voorkeur uit naar volumevergrotende of osmotische laxeermiddelen.

Lees onder de tabel voor uitgebreide informatie.

Risico indeling

  • Meest veilig tooltip icon Dit geneesmiddel is -binnen deze groep- de veiligste keuze voor gebruik tijdens de zwangerschap. Er is, in onderzoek of in de praktijk, geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen of andere nadelige effecten op de zwangerschap. Of studies tonen discrepanties, maar zijn overwegend gunstig. Het belang van behandeling zal na afweging veelal groter zijn dan het risico.
    • - lactitol
    • - lactulose
    • - macrogol (plus electrolyten)
    • - psyllium
    • - sterculiagom
    • - zemelen
  • Waarschijnlijk veilig tooltip icon Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er meer onderzoek is gedaan naar dat middel of studies minder discrepanties tonen. Het belang van behandeling kan na afweging groter zijn dan het risico.
    • - natriumfosfaat (eenmalig)
    • - natriumsulfaat (eenmalig)
    • - natrium-/kalium-/magnesiumsulfaat (eenmalig)
    • - picozwavelzuur/magnesiumoxide/citroenzuur (eenmalig)
  • Risico onbekend tooltip icon Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - natriumfosfaat (langdurig)
    • - natriumsulfaat (langdurig)
    • - natrium-/kalium-/magnesiumsulfaat (langdurig)

Achtergrondinformatie

Volumevergrotende middelen
Psyllium, sterculiagom en zemelen kunnen gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Deze middelen worden niet opgenomen vanuit het maagdarmkanaal.

Osmotisch werkende laxeermiddelen
Lactilol, lactulose en macrogol kunnen in de geadviseerde doseringen gebruikt worden tijdens de zwangerschap. De voorkeur gaat uit naar lactulose, macrogol en lactitol. Deze middelen worden niet of weinig opgenomen vanuit het maagdarmkanaal. Het gebruik van deze middelen tijdens de zwangerschap is weinig onderzocht. In de praktijk worden ze echter veel gebruikt. Bij het gebruik van deze laxeermiddelen tijdens de zwangerschap zijn nadelige effecten niet waarschijnlijk.

Eenmalige darmlediging
Sommige volumevergrotende of osmotisch werkende laxeermiddelen kunnen wel voor eenmalige darmlediging (colonlavage) worden toegepast tijdens de zwangerschap, maar dienen bij voorkeur niet langdurig gebruikt te worden. Dit geldt voor natriumfosfaat, natriumsulfaat, natrium-/kalium-/magnesiumsulfaat en magnesiumoxide/citroenzuur/picozwavelzuur. Deze middelen zijn in de zwangerschap niet onderzocht. Een effect op zwangerschap wordt echter bij eenmalig gebruik niet verwacht.

arrow icon

Brigstocke S, Yu V, Nee J. Review of the Safety Profiles of Laxatives in Pregnant Women. J Clin Gastroenterol. 2022; 56(3):197-203. PMID:35050942.

Laatst bijgewerkt op 20-07-2023


Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.