Ciclosporine
Ciclosporine is uitgebreid onderzocht in de zwangerschap, vooral bij transplantatiepatiënten en patiënten met chronische darmontsteking. De ervaring tot nu toe wijst niet op een hoger risico op aangeboren afwijkingen [1,2].
Bij gebruik van ciclosporine is in sommige onderzoeken groeivertraging, vroeggeboorte en verhoogde bloeddruk bij de moeder gezien. Het is niet bekend of dit komt door de medicatie, door comedicatie met corticosteroïden, de onderliggende ziekte of een combinatie van deze factoren [1,2]. Ciclosporine kan wel tijdelijke effecten geven bij de pasgeborene. In enkele onderzoeken is neonatale immunosuppressie en neonatale leukopenie gezien [3,4].
Methoxsaleen
Pas de combinatie van het psoraleen-derivaat methoxsaleen met UVA-lichttherapie (PUVA) niet toe tijdens de zwangerschap in verband met mutagene/carcinogene eigenschappen van deze combinatie. In oudere onderzoeken met in totaal minder dan 100 zwangerschappen waarbij de moeder vlak voor of tijdens de zwangerschap PUVA therapie heeft ondergaan, is geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen of andere nadelige zwangerschapsuitkomsten [5-7].
Acitretine
Acitretine is teratogeen en gecontra-indiceerd tijdens de zwangerschap. Gebruik van dit middel in het eerste trimester geeft een verhoogd risico op spontane abortus en op ernstige aangeboren afwijkingen bij het kind. Het betreft craniofaciale en cardiovasculaire afwijkingen en afwijkingen aan het centraal zenuwstelsel, het skelet en de thymus. Acitretine wordt zelf vrij snel afgebroken, maar kan worden omgezet in etretinaat. Alcoholgebruik stimuleert deze omzetting. Etretinaat is ook teratogeen en wordt langdurig opgeslagen in vetweefsel. In sommige gevallen is etretinaat na enkele jaren nog terug te vinden in het lichaam.
Acitretine mag niet worden voorgeschreven aan vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Als het toch gebruikt wordt, moet zwangerschap worden uitgesloten en mag de vrouw geen alcohol gebruiken. Tijdens gebruik van acitretine en gedurende ten minste drie jaar na staken moet de vrouw anticonceptie gebruiken. Voor meer informatie zie de informatie in het Farmacotherapeutisch Kompas.
Methotrexaat
Methotrexaat is teratogeen bij de mens. Het kan intra-uteriene groeivertraging, ledemaats-, schedel- en aangezichtsafwijkingen en afwijkingen in het centrale zenuwstelsel (al dan niet gepaard met een verminderde intelligentie) veroorzaken. De hoogte van het risico en de exacte gevoelige periode zijn niet bekend. Een veilige dosis kan niet worden vastgesteld. Het gebruik van methotrexaat is daarom gecontra-indiceerd tijdens de gehele zwangerschap.
Apremilast
Er zijn geen humane studies bekend waarin het gebruik van apremilast tijdens de zwangerschap is onderzocht. Daarom kan er geen uitspraak gedaan worden over de mogelijke risico’s.
Dimethylfumaraat
Er zijn ruim 400 zwangerschappen gedocumenteerd waarbij de vrouwen dimethylfumaraat gebruikten [8-10]. Daarbij werd geen verhoogd risico op nadelige effecten gezien. Het betrof vooral kortdurend gebruik in het eerste trimester; veel vrouwen stopten namelijk met de behandeling bij het vaststellen van de zwangerschap. De aantallen zijn te klein om een goede inschatting van het risico te maken.
Interleukine-remmers
Bimekizumab, brodalumab, guselkumab, ixekizumab, risankizumab, secukinumab, tildrakizumab en ustekinumab zijn humane monoklonale antilichamen. Monoklonale antilichamen zijn grote moleculen, ze kunnen vanaf het tweede trimester via actief transport overgaan naar het ongeboren kind.
Met secukimab en ixekizumab zijn tussen de 100 en 200 zwangerschappen beschreven. Daarbij is geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen gezien. Met ustekinumab is beperkte ervaring. Deze wordt beschreven in een aparte pagina.
Over het gebruik van bimekizumab, brodalumab, guselkumab, risankizumab en tildrakizumab tijdens de zwangerschap is nauwelijks informatie.
Voor informatie over het gebruik van TNF-alfa-blokkers tijdens de zwangerschap, zie de desbetreffende pagina.
- Paziana K, et al. Ciclosporin use during pregnancy. Drug safety. 2013-05-01;36(5):279-94
- Balakirski G, Gerdes S, Beissert S. Therapy of psoriasis during pregnancy and breast-feeding. Journal der Deutschen Dermatologischen Gesellschaft = Journal of the German Society of Dermatology : JDDG. 2022-05-01;20(5):653-683
- Di Paolo S, et al. Immunologic evaluation during the first year of life of infants born to cyclosporine-treated female kidney transplant recipients: analysis of lymphocyte subpopulations and immunoglobulin serum levels. Transplantation. 2000-05-27;69(10):2049-54
- Baarsma R, Kamps WA. Immunological responses in an infant after cyclosporine A exposure during pregnancy. European journal of pediatrics. 1993-06-01;152(6):476-7
- Stern RS, Lange R. Outcomes of pregnancies among women and partners of men with a history of exposure to methoxsalen photochemotherapy (PUVA) for the treatment of psoriasis. Archives of dermatology. 1991-03-01;127(3):347-50
- Garbis H, Eléfant E, Bertolotti E. Pregnancy outcome after periconceptional and first-trimester exposure to methoxsalen photochemotherapy. Archives of dermatology. 1995-04-01;131(4):492-3
- Gunnarskog JG, Källén AJ, Lindelöf BG. Psoralen photochemotherapy (PUVA) and pregnancy. Archives of dermatology. 1993-03-01;129(3):320-3
- Hellwig K, et al. Interim Analysis of Pregnancy Outcomes After Exposure to Dimethyl Fumarate in a Prospective International Registry. Neurology(R) neuroimmunology & neuroinflammation. 2021-11-23;9(1)
- Weber-Schoendorfer C, Wacker E, Schaefer C. Pregnancy Outcome after Dimethyl Fumarate Treatment during Early Pregnancy. A Prospective Case Series BIRTH DEFECTS RESEARCH PART A-CLINICAL AND MOLECULAR TERATOLOGY. 2014-07-01;100(7)
- Gold R, et al. Delayed-Release Dimethyl Fumarate and Pregnancy: Preclinical Studies and Pregnancy Outcomes from Clinical Trials and Postmarketing Experience Neurology and therapy. 2015-12-01;4(2):93-104
Laatst bijgewerkt op 15-08-2022