Lareb logo
English language icon
Menu icon
Aa Lettergrootte
16
 

Macroliden bij infecties tijdens de zwangerschap

In het kort

Infecties tijdens de zwangerschap moeten goed behandeld worden. Azitromycine, claritromycine en erytromycine kunnen worden gebruikt als penicillines en cefalosporines niet ingezet kunnen worden.

Risico indeling

  • Meest veilig tooltip icon Dit geneesmiddel is -binnen deze groep- de veiligste keuze voor gebruik tijdens de zwangerschap. Er is, in onderzoek of in de praktijk, geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen of andere nadelige effecten op de zwangerschap. Of studies tonen discrepanties, maar zijn overwegend gunstig. Het belang van behandeling zal na afweging veelal groter zijn dan het risico.
    • - azitromycine
    • - claritromycine
    • - erytromycine

Achtergrondinformatie

Erytromycine
Er is ruime ervaring met het gebruik van erytromycine tijdens de zwangerschap. De meeste studies met in totaal >10.000 blootstellingen vonden geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen na erytromycine gebruik in het eerste trimester.(1-9) Eén studie vond een verhoogd risico op hartafwijkingen en pylorus hypertrofie.(10, 11) Deze bevindingen zijn echter niet bevestigd in andere studies en zouden kunnen berusten op toeval. Een recente meta-analyse waarin ruim 11.000 bestudeerde zwangerschappen zijn geïncludeerd vond geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen na gebruik van erythromycine tijdens de zwangerschap.(12)

Claritromycine
Er zijn meer dan 1500 zwangerschappen gevolgd met blootstellingen aan claritromycine tijdens het eerste trimester.  Eén case-control studie vond een associatie tussen claritromycine gebruik en orofaciale afwijkingen (gespleten lip/verhemelte).(13) De meeste studies vonden echter geen aanwijzingen voor een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen.(8, 12, 14-19)

Enkele studies vinden een verhoogd risico op spontane miskramen bij het gebruik van claritromycine in het eerste trimester van de zwangerschap vergeleken met de controle groep in de studies.(12, 14, 15, 19, 20) Deze data is echter lastig te interpreteren omdat in deze studies niet gecorrigeerd wordt voor andere factoren die een miskraam kunnen veroorzaken (zoals de onderliggende infectie, koorts, de ernst van de infectie en duur van de zwangerschap bij inclusie). Tevens is in een aantal van deze studies het percentage miskramen in de controle groep lager dan in de algemene populatie, wat een vertekend beeld van de uitkomsten kan geven. In de meeste studies was het risico niet hoger dan het basisrisico op een miskraam van 10-15%.(14, 15, 19)

Azitromycine
Er zijn meer dan 5000 zwangerschappen gevolgd met blootstellingen aan azitromycine in het eerste trimester. De meeste studies vinden geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen.(4, 8, 9, 12, 16, 21-23) Een recente meta-analyse vond een licht verhoogd risico op aangeboren afwijkingen in het algemeen. Dit verhoogde risico wordt mogelijk veroorzaakt door de infectie van de moeder. Er werd geen verhoogd risico gezien op specifieke patronen van aangeboren afwijkingen.(12)

Eén studie laat een licht verhoogd risico zien op spontane miskramen bij het gebruik van azitromycine tijdens de zwangerschap.(20) Deze data is lastig te interpreteren omdat in deze studie niet gecorrigeerd is voor andere factoren die een miskraam kunnen veroorzaken (zoals de onderliggende infectie, koorts, de ernst van de infectie en de duur van de zwangerschap bij inclusie).(24) Andere studies vinden geen verhoogd risico op een miskraam na gebruik van azitromycine tijdens het eerste trimester.(12, 25)

Referenties
1. Czeizel AE, Rockenbauer M, Sorensen HT, et al. A population-based case-control teratologic study of oral erythromycin treatment during pregnancy. Reproductive Toxicology. 1999; 13(6):531-6.
2. Cooper WO, Ray WA, Griffin MR. Prenatal prescription of macrolide antibiotics and infantile hypertrophic pyloric stenosis. Obstet Gynecol. 2002; 100(1):101-6.
3. Louik C, Werler MM, Mitchell AA. Erythromycin use during pregnancy in relation to pyloric stenosis. American Journal of Obstetrics and Gynecology. 2002; 186(2):288-90.
4. Cooper WO, Hernandez-Diaz S, Arbogast PG, et al. Antibiotics potentially used in response to bioterrorism and the risk of major congenital malformations. Paediatr Perinat Epidemiol. 2009; 23(1):18-28.
5. Nordeng H, Romoren M, Lindbaek M. Safety of macrolides during pregnancy - With special focus on erythromycin and congenital heart malformations. Reprod Toxicol. 2010; 30(2):227.
6. Romoren M, Lindbaek M, Nordeng H. Pregnancy outcome after gestational exposure to erythromycin-a population-based register study from Norway. British Journal of Clinical Pharmacology. 2012; 74(6):1053-62.
7. Lin KJ, Mitchell AA, Yau WP, et al. Safety of macrolides during pregnancy. American Journal of Obstetrics and Gynecology. 2013; 208(3):221-8.
8. Berard A, Sheehy O, Zhao JP, et al. Use of macrolides during pregnancy and the risk of birth defects: a population-based study. Pharmacoepidemiol.Drug Saf. 2015; 24(12):1241-8.
9. Damkier P, Bronniche LMS, Korch-Frandsen JFB, et al. In utero exposure to antibiotics and risk of congenital malformations: a population-based study. Am J Obstet Gynecol. 2019; 221(6):648.e1-.e15. doi:10.1016/j.ajog.2019.06.050
10. Kallen B, Danielsson BR. Fetal safety of erythromycin. An update of Swedish data. European Journal of Clinical Pharmacology. 2013.
11. Kallen BAJ, Olausson PO, Danielsson BR. Is erythromycin therapy teratogenic in humans? Reproductive Toxicology. 2005; 20(2):209-14.
12. Keskin-Arslan E, Erol H, Uysal N, et al. Pregnancy outcomes following maternal macrolide use: a systematic review and meta-analysis. Reprod Toxicol. 2022; 115:124-46. doi:10.1016/j.reprotox.2022.12.003
13. Leke AZ, Dolk H, Loane M, et al. Macrolide and lincosamide antibiotic exposure in the first trimester of pregnancy and risk of congenital anomaly: A European case-control study. Reprod Toxicol. 2021; 100:101-8. doi:10.1016/j.reprotox.2021.01.006
14. Omranipoor A, Kashanian M, Dehghani M, et al. Association of antibiotics therapy during pregnancy with spontaneous miscarriage: a systematic review and meta-analysis. Arch Gynecol Obstet. 2020. doi:10.1007/s00404-020-05569-4
15. Andersen JT, Petersen M, Jimenez-Solem E, et al. Clarithromycin in early pregnancy and the risk of miscarriage and malformation: a register based nationwide cohort study. PLoS.One. 2013; 8(1):e53327.
16. Bar-Oz B, Weber-Schoendorfer C, Berlin M, et al. The outcomes of pregnancy in women exposed to the new macrolides in the first trimester: a prospective, multicentre, observational study. Drug Saf. 2012; 35(7):589-98.
17. Drinkard CR, Shatin D, Clouse J. Postmarketing surveillance of medications and pregnancy outcomes: clarithromycin and birth malformations. Pharmacoepidemiol.Drug Saf. 2000; 9(7):549-56.
18. Schick B, Hom B, Librizzi R. Pregnancy outcome following exposure to clarithromycin. Reproductive Toxicology. 1996; 10(2):162-.
19. Einarson A, Phillips E, Mawji F, et al. A prospective controlled multicentre study of clarithromycin in pregnancy. American Journal of Perinatology. 1998; 15(9):523-5.
20. Muanda FT, Sheehy O, Berard A. Use of antibiotics during pregnancy and risk of spontaneous abortion. CMAJ. 2017; 189(17):E625-E33.
21. Sarkar M, Woodland C, Koren G, et al. Pregnancy outcome following gestational exposure to azithromycin. BMC Pregnancy Childbirth. 2006; 6(18):1-5.
22. Rahangdale L, Guerry S, Bauer HM, et al. An observational cohort study of Chlamydia trachomatis treatment in pregnancy. Sexually Transmitted Diseases. 2006; 33(2):106-10.
23. Tellem R, Shechtman S, Arnon J. Pregnancy outcome after gestational exposure to the new macrolides: a prospective controlled cohort study. Reproductive Toxicology. 2005; 20:484-5.
24. Antonucci R, Cuzzolin L, Locci C, et al. Use of Azithromycin in Pregnancy: More Doubts than Certainties. Clin Drug Investig. 2022. doi:10.1007/s40261-022-01203-0
25. Wilton LV, Pearce GL, Mann RD. A comparison of ciprofloxacin, norfloxacin, ofloxacin, azithromycin and cefixime examined by observational cohort studies. Br J Clin Pharmacol. 1996; 41:(4):(4):277-84.

Laatst bijgewerkt op 13-03-2023


Ook interessant

Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.