Lareb logo
English language icon
Menu icon
Aa Lettergrootte
16
 

Immunosuppressiva tijdens de borstvoedingsperiode

In het kort

Azathioprine, ciclosporine en tacrolimus kunnen waarschijnlijk veilig worden gebruikt tijdens de borstvoeding.

Over het gebruik van de overige middelen tijdens de borstvoeding zijn weinig tot geen gegevens bekend. Gezien de eigenschappen van sommige middelen is terughoudendheid geboden.

Let op

  • Als na inname van azathioprine vier tot zes uur kan worden gewacht met voeden, dan is de hoeveelheid die het kind binnenkrijgt minimaal.
  • Overweeg bij volledige borstvoeding tijdens het gebruik van azathioprine, ciclosporine of tacrolimus het bloedbeeld en de leverfunctie van het kind te controleren.

Risico indeling

  • Waarschijnlijk veilig tooltip icon Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de borstvoedingsperiode. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er minder van dat middel in de melk terechtkomt of omdat er meer onderzoek naar is gedaan.
    • - azathioprine
    • - ciclosporine
    • - tacrolimus
  • Mogelijk risico tooltip icon Dit geneesmiddel kan via de melk mogelijk nadelige effecten geven bij de zuigeling. Overweeg of een veiliger middel gebruikt kan worden. Als dat niet kan, weeg dan de mogelijke nadelige effecten af tegen het belang van borstvoeding voor het kind. Voer extra controles uit bij het kind of ga over op flesvoeding.
    • - everolimus
    • - lenalidomide
    • - mycofenolaatmofetil
    • - mycofenolzuur
    • - pomalidomide
    • - sirolimus
    • - thalidomide
  • Risico onbekend tooltip icon Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de borstvoedingsperiode is nauwelijks of geen informatie. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - basiliximab
    • - belatacept
    • - mercaptopurine
    • - pirfenidon
    • - siltuximab
    • - thymocytenglobuline

Achtergrondinformatie

Thalidomide, lenalidomide en pomalidomide
Over het gebruik van thalidomide, lenalidomide en pomalidomide tijdens de borstvoeding zijn geen gegevens bekend. Deze middelen veroorzaken veel bijwerkingen bij de patiënt zelf, mogelijk treden deze nadelige effecten ook op bij de zuigeling. Het gebruik tijdens de borstvoeding wordt afgeraden.

Azathioprine en mercaptopurine
Azathioprine wordt in het lichaam snel afgebroken tot mercaptopurine. Mercaptopurine wordt vervolgens onder andere afgebroken tot de metabolieten 6-thioguanine nucleoside (6-TGN) and 6-methylmercaptopurine nucleosides (6-MMPN). In onderzoek naar het gebruik van azathioprine tijdens de borstvoeding zijn de waardes van mercaptopurine of 6-TGN en 6-MMPN in de moedermelk bepaald. Deze metabolieten gingen in geringe hoeveelheden over of waren niet meetbaar in de moedermelk [1-4]. Tot nu toe zijn er geen nadelige effecten bij de zuigeling gemeld, ook geen (langetermijn-) effecten op het immuunsysteem of het bloedbeeld van de zuigeling [1,4-8].

Er is één case report over het gebruik van mercaptopurine tijdens de borstvoeding. Vier uur na inname waren mercaptopurine en de metabolieten 6-TGN en 6-MMPN niet meetbaar in de moedermelk. Ook waren ze 4 uur na inname niet meetbaar in het plasma van de moeder [9]. In onderzoeken naar azathioprine tijdens de borstvoeding worden lage tot niet detecteerbare waardes van mercaptopurine gevonden. Op basis van deze gegevens lijkt de blootstelling aan mercaptopurine en de metabolieten via de borstvoeding laag.

Ciclosporine
Ciclosporine gaat in geringe hoeveelheden over in de moedermelk [10,11]. Tot nu toe zijn er in diverse studies geen nadelige effecten bij de zuigeling gemeld. Ook lieten enkele studies geen (langetermijn-) effecten op het immuunsysteem of het bloedbeeld van de zuigeling zien [10-12]].

Tacrolimus
Tacrolimus gaat in kleine hoeveelheden over naar de moedermelk [13,14]. Nadelige effecten op de zuigeling zijn tot nu toe niet gemeld [12,15,16].

Everolimus en sirolimus
Er is geen onderzoek gedaan naar de veiligheid van het gebruik van everolimus of sirolimus tijdens de borstvoeding. Everolimus en sirolimus hebben een lange halfwaardetijd van respectievelijk 28 en 50-70 uur. Het gebruik wordt afgeraden in combinatie met borstvoeding vanwege de kans op mogelijke ernstige bijwerkingen bij de zuigeling. 

Mycofenolaatmofetil en mycofenolzuur
Mycofenolaatmofetil wordt in het lichaam omgezet naar het werkzame mycofenolzuur. Er is beperkt onderzoek gedaan naar het gebruik van mycofenolaatmofetil of mycofenolzuur tijdens de borstvoeding. Er weren geen nadelige effecten gerapporteerd bij 7 kinderen waarvan de moeder een mycofenolaat product gebruikte [12]. Voorzichtigheid is echter geboden vanwege de kans op mogelijke ernstige bijwerkingen bij de zuigeling.

Belatacept
Er is slechts 1 case report met het gebruik van belatacept tijdens de borstvoeding [17]. De moeder gebruikte naast belatacept ook tacrolimus, azathioprine en prednison. Er werd geen effect op de groei of de cognitieve functies waargenomen bij het kindje. Belatacept heeft een lange halfwaardetijd (8-10 dagen) en kan daardoor mogelijk stapelen in de moedermelk. Vanwege het grote molecuulgewicht is het echter onwaarschijnlijk dat er veel naar de moedermelk overgaat. 

Basiliximab en siltuximab
Monoklonale antilichamen zijn grote moleculen en gaan waarschijnlijk niet passief over in de moedermelk. Het is niet bekend of er actief transport naar de moedermelk plaatsvindt. Deze grote moleculen worden waarschijnlijk in het maagdarmkanaal van de neonaat geïnactiveerd. Nadelige effecten bij de neonaat na blootstelling aan monoklonale antilichamen via de borstvoeding zijn niet waarschijnlijk. Het is onbekend of er langetermijneffecten zijn. Er is echter geen studies gedaan naar de veiligheid van het gebruik van basiliximab en siltuximab tijdens de borstvoeding.

Pirfenidon
Er is geen onderzoek gedaan naar de veiligheid van het gebruik van pirfenidon tijdens de borstvoeding. 

Thymocytenglobuline
Er is geen onderzoek gedaan naar de veiligheid van het gebruik van thymocytenglobuline tijdens de borstvoeding. 

arrow icon
  • Coulam CB, Moyer TP, Jiang NS. Breast-feeding after renal transplantation. Transplantation proceedings. 1982-09-01;14(3):605-9
  • Christensen LA, Dahlerup JF, Nielsen MJ. Azathioprine treatment during lactation. Alimentary pharmacology & therapeutics. 2008-11-15;28(10):1209-13
  • Moretti ME, Verjee Z, Ito S. Breast-feeding during maternal use of azathioprine. The Annals of pharmacotherapy. 2006-12-01;40(12):2269-72
  • Sau A, Clarke S, Bass J. Azathioprine and breastfeeding: is it safe? BJOG : an international journal of obstetrics and gynaecology. 2007-04-01;114(4):498-501
  • Grekas DM, Vasiliou SS, Lazarides AN. Immunosuppressive therapy and breast-feeding after renal transplantation. Nephron. 1984-01-01;37(1):68
  • Bernard N, Garayt C, Chol F, et al. Prospective clinical and biological follow-up of three breastfed babies from azathioprine-treated mothers. Fundam Clin Pharmacol 2007;21 (Suppl. 1):62-3. Abstract. doi:10.1111/j.1472-8206.2007.00481.x.
  • Angelberger S, et al. Long-term follow-up of babies exposed to azathioprine in utero and via breastfeeding. Journal of Crohn's & colitis. 2011-04-01;5(2):95-100
  • de Meij TG, Jharap B, Kneepkens CM. Long-term follow-up of children exposed intrauterine to maternal thiopurine therapy during pregnancy in females with inflammatory bowel disease. Alimentary pharmacology & therapeutics. 2013-07-01;38(1):38-43
  • Ter Horst P, Smolders EJ, den Besten-Bertholee D. Mercaptopurine and Metabolites in Breast Milk. Breastfeeding medicine : the official journal of the Academy of Breastfeeding Medicine. 2020-04-01;15(4):277-279
  • Nyberg G, Haljamae U, Frisenette-Fich C. Breast-feeding during treatment with cyclosporine. Transplantation. 1998-01-27;65(2):253-5
  • Moretti ME, et al. Cyclosporine excretion into breast milk. Transplantation. 2003-06-27;75(12):2144-6
  • Constantinescu S, Pai A, Coscia LA. Breast-feeding after transplantation. Best practice & research. Clinical obstetrics & gynaecology. 2014-11-01;28(8):1163-73
  • Bramham K, Chusney G, Lee J. Breastfeeding and tacrolimus: serial monitoring in breast-fed and bottle-fed infants. Clinical journal of the American Society of Nephrology : CJASN. 2013-04-01;8(4):563-7
  • Kociszewska-Najman B, et al. Low Transfer of Tacrolimus and Its Metabolites into Colostrum of Graft Recipient Mothers. Nutrients. 2018-02-27;10(3)
  • Gouraud A, et al. Follow-up of tacrolimus breastfed babies. Transplantation. 2012-09-27;94(6):e38-40
  • Boyle S, Sung-Him Mew T, Lust K. Pregnancy Following Heart Transplantation: A Single Centre Case Series and Review of the Literature. Heart, lung & circulation. 2021-01-01;30(1):144-153
  • Klintmalm GB, Gunby RT Jr. Successful Pregnancy in a Liver Transplant Recipient on Belatacept. Liver transplantation : official publication of the American Association for the Study of Liver Diseases and the International Liver Transplantation Society. 2020-09-01;26(9):1193-1194

Laatst bijgewerkt op 25-03-2022


Ook interessant

Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.