Lareb logo
English language icon
Menu icon
Aa Lettergrootte
16
 

Diverse systemische antimycotica bij schimmelinfecties tijdens de zwangerschap

In het kort

Tijdens de zwangerschap kan een eenmalige dosis van 150 mg fluconazol worden gebruikt. Gebruik bij een vaginale schimmelinfectie alleen fluconazol (eenmalig 150 mg) als vaginale behandeling onvoldoende werkt. Vermijd hogere doseringen of herhaald gebruik van fluconazol. Weeg, zeker in het eerste trimester, zorgvuldig de behandeling met antischimmelmiddelen af tegen de ernst van de infectie.

Risico indeling

  • Waarschijnlijk veilig tooltip icon Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er meer onderzoek is gedaan naar dat middel of studies minder discrepanties tonen. Het belang van behandeling kan na afweging groter zijn dan het risico.
    • - fluconazol (eenmalig 150 mg)
    • - itraconazol
    • - miconazol
  • Risico op aangeboren afwijkingen tooltip icon Dit geneesmiddel geeft een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen of andere blijvende schade. Gebruik dit middel alleen in uitzonderingsgevallen (met extra controles). Kies zo mogelijk voor een veiliger middel of staak -tijdelijk- de behandeling.
    • - fluconazol (langdurig) (hoge dosering)
  • Risico onbekend tooltip icon Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - flucytosine
    • - isavuconazol
    • - ketoconazol (syndroom van cushing)
    • - posaconazol
    • - terbinafine
    • - voriconazol

Achtergrondinformatie

Fluconazol
Er zijn in studies meer dan 40.000 zwangerschappen vastgelegd met blootstelling in het eerste trimester aan fluconazol. Deels was dit in uitgiftedatabases. Het is dan niet zeker of de vrouw het middel geslikt heeft. De gegevens laten geen eenduidig verhoogd risico op aangeboren afwijkingen zien. Er zijn studies die een licht verhoogd risico op specifieke afwijkingen tonen, maar het beeld is niet consistent over de diverse studies. Genoemd worden hartafwijkingen (tetralogie van Fallot, transpositie van de grote vaten), schisis en afwijkingen van spier- en skeletstelsel. Een licht verhoogd risico op een miskraam is op basis van de huidige studies niet uit te sluiten. Herhaald gebruik of hogere doseringen wordt afgeraden; beperk dit tot vitale indicaties. Een aantal case-reports beschrijven namelijk meervoudige aangeboren afwijkingen na langdurig gebruik van hoge doseringen fluconazol voor gedissemineerde infecties. In de VS gebruikt ongeveer 2% van de vrouwen tijdens de zwangerschap fluconazol. 

Itraconazol
Met het gebruik van itraconazol tijdens de zwangerschap is redelijk veel ervaring opgedaan. Er zijn rond de 1000 eerste trimester blootstellingen gevolgd. De meeste vrouwen gebruikten een kuur van maximaal 7 dagen. Deze gegevens laten geen eenduidig verhoogd risico zien op aangeboren afwijkingen. Een licht verhoogd risico is met de huidige aantallen onderzochte zwangerschappen niet uit te sluiten.

Miconazol
Er is veel onderzoek gedaan naar het gebruik van miconazol tijdens de zwangerschap. Het betreft vooral de vaginale toepassing. De ervaring met vaginale toepassing laat tot nu toe geen verhoogd risico zien. Ervaring met de orale toepassing voor de behandeling van infecties van het maag-darmkanaal is zeer beperkt. Miconazol wordt beperkt opgenomen uit het maagdarmkanaal. De systemische belasting is bij orale toepassing echter hoger dan na vaginale toepassing.

Ketoconazol
Over het gebruik van ketoconazol tijdens de zwangerschap zijn onvoldoende gegevens bekend om een goede risico-inschatting te maken van de risico’s. Ketoconazol geeft een verhoogd risico op levertoxiciteit. Het middel wordt daarom alleen voorgeschreven bij het syndroom van Cushing.

Flucytosine
Ongeveer vijf procent van de orale dosis flucytosine wordt omgezet in fluorouracil. De klinische relevantie hiervan is niet bekend. Fluorouracil wordt op grond van het werkingsmechanisme als teratogeen beschouwd. Wees dan ook zeer terug­houdend met het gebruik van flucytosine tijdens de zwangerschap.

Terbinafine
Over het gebruik van terbinafine tijdens de zwangerschap zijn onvoldoende gegevens bekend om een goede risico-inschatting te maken van de risico’s. Er is een grote studie met ruim 500 eerste trimester voorschriften voor terbinafine in orale vorm. Deze laat geen verhoogd risico zien op aangeboren afwijkingen. Er waren in deze studie bijna 900 voorschriften in de eerste 22 weken. Deze lieten geen verhoogd risico op miskramen zien. Analyse van ditzelfde cohort op preterme geboorte, small-for-gestational-age, laag geboorte gewicht en intra-uteriene sterfte laat eveneens geen verhoogd risico zien. Naast deze 2 studies zijn er nauwelijks gegevens over terbinafine. 

Overige middelen
Over het gebruik van isavuconazol, posaconazol en voriconazol tijdens de zwangerschap zijn geen tot onvoldoende gegevens bekend waardoor geen risico-inschatting gemaakt kan worden.

Laatst bijgewerkt op 19-01-2021


Ook interessant

Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.