Ervaring
Naar het gebruik van TCA’s tijdens de zwangerschap is veel onderzoek gedaan. Er zijn meer dan 12.000 zwangerschappen beschreven met blootstelling tijdens het eerste trimester. In de studies zijn de TCA's vaak als gehele groep onderzocht en niet de afzonderlijke middelen. De meeste ervaring is met clomipramine, amitryptiline, imipramine en nortryptiline. Met de andere TCA’s is weinig ervaring.
Aangeboren afwijkingen
In onderzoek naar het gebruik van TCA’s wordt geen hoger risico gezien op aangeboren afwijkingen. Ook onderzoek naar specifieke orgaanafwijkingen wijst niet op een duidelijk verhoogd risico. Alleen een studie van het Zweedse gezondheidsregister meldt bij clomipramine een licht verhoogd risico op met name ventrikel- en atriumseptumdefecten. Dit wordt niet in andere onderzoeken gezien.
Onthoudingsverschijnselen
Langdurig gebruik van TCA’s tot aan de partus kan onthoudingsverschijnselen geven bij de neonaat. Deze onthoudingsverschijnselen bestaan onder andere uit prikkelbaarheid, hypertonie (een verhoogde spierspanning), tremoren, onregelmatige ademhaling, slecht drinken en hard huilen. Deze symptomen treden meestal in de loop van de eerste dagen na de geboorte op. Soms vertoont de neonaat anticholinerge verschijnselen, zoals urineretentie en obstipatie.
Kinetiek
De farmacokinetiek van TCA’s verandert in de zwangerschap. Controleer daarom regelmatig de plasmaspiegels van het TCA. Deze kunnen in het tweede en vooral het derde trimester dalen. Soms is een dosisverhoging noodzakelijk.
Behandeling van een depressie tijdens de zwangerschap
De volgende overwegingen zijn belangrijk bij de behandeling van een (mogelijke) zwangere vrouw met een depressie:
- Het niet behandelen van een depressie tijdens de zwangerschap kan nadelige effecten hebben voor moeder en kind, zoals een vroeggeboorte, een te laag geboortegewicht, het verergeren van de depressie.
- Bij starten van medicatie gaat de voorkeur uit naar een selectieve serotonineheropnameremmer (bij voorkeur fluoxetine, citalopram of sertraline) of een tricyclisch antidepressivum (bij voorkeur amitriptyline, clomipramine, imipramine of nortriptyline).
- Als medicatie bij een vrouw met een kinderwens noodzakelijk is, kan de bestaande therapie worden voortgezet of het antidepressivum worden omgezet naar een middel waarmee meer ervaring is opgedaan. Bij deze afweging spelen de indicatie en de ernst van de klachten, de respons op huidige medicatie en de eventuele wens om borstvoeding te geven een rol.
- Abrupt stoppen met een antidepressivum of het wisselen van medicatie tijdens de zwangerschap verhoogt het risico op een terugkeer van de depressie. Wissel daarom van antidepressivum vóór de conceptie. Abrupt stoppen of omzetten tijdens de zwangerschap wordt afgeraden.
Laatst bijgewerkt op 02-10-2018