SSRI's tijdens de zwangerschap

Er is veel onderzoek gedaan naar het gebruik van selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's) tijdens de zwangerschap. Bij de SSRI’s horen citalopram, escitalopram, fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine en sertraline. Deze middelen worden gebruikt bij een depressie en angststoornissen. Uit de onderzoeken blijkt geen sterk verhoogd risico op aangeboren afwijkingen bij gebruik tijdens de zwangerschap.

Een depressie moet goed behandeld worden tijdens de zwangerschap
Het niet behandelen van een depressie tijdens de zwangerschap kan nadelige gevolgen hebben voor moeder en kind. Het kan zorgen voor een vroeggeboorte of te laag geboortegewicht.

Plan een wisseling voor de zwangerschap
Stop of wissel niet ineens met een antidepressivum tijdens de zwangerschap. Dit verhoogt het risico op het terugkomen van de depressie. Eerdere positieve ervaring met een SSRI of de wens om borstvoeding te geven, kan de keuze mede bepalen. Als blijkt dat een vrouw zwanger is en al een SSRI gebruikt, dan kan zij deze blijven gebruiken als dat nodig is.

Citalopram of sertraline hebben de voorkeur binnen de SSRI’s
Andere middelen die gebruikt kunnen worden zijn tricyclisch antidepressiva (TCA’s). De voorkeur gaat binnen de TCA’s uit naar amitriptyline, clomipramine, imipramine of nortriptyline.

Let op

• Een licht verhoogd risico op aangeboren (hart)afwijkingen is niet uitgesloten. Maak altijd een zorgvuldige afweging tussen de nadelige gevolgen van de depressie voor moeder en kind, tegen die van het geneesmiddel.
• Door de veranderende farmacokinetiek in de zwangerschap kan een dosisverhoging nodig zijn. In het tweede en vooral het derde trimester kunnen de plasmaspiegels van de selectieve serotonineheropnameremmers dalen.
• Na lang gebruik van antidepressiva tot aan de bevalling kan het pasgeboren kind toxische of onthoudingsverschijnselen krijgen.
• Het optreden van persisterende pulmonale hypertensie bij de neonaat (PPHN) is beschreven bij het gebruik van SSRI’s. Observeer het kind na de geboorte op verschijnselen van PPHN, zoals blauwe verkleuring en ademhalingsproblemen.
• Over lange termijn effecten bij het kind is onvoldoende bekend.

Er is geen risico indeling van de SSRI’s omdat het gebruik bij elke zwangere een individuele afweging is.

Project MADAM: onderzoek naar geneesmiddeldoseringen voor zwangeren
Drie kwart van de vrouwen gebruikt medicijnen in de zwangerschap. Er is echter nog weinig informatie  over de geschikte dosis voor de moeder en hoeveel medicijn er bij de baby komt. Onderzoekers in het Radboudumc  Nijmegen, het Maastricht UMC+ en Lareb - Moeders van Morgen kijken naar de mogelijkheden om de informatie over medicatiedoseringen in de zwangerschap te verbeteren. Met behulp van computermodellen wordt ingeschat of de dosis van een geneesmiddel in de zwangerschap moet worden aangepast. Deze resultaten kunnen worden omgezet in speciale doseringen voor zwangeren. Het doel is een informatiebron, waardoor artsen en apothekers zwangere vrouwen beter kunnen adviseren over geschikte medicatiedoseringen. 
De onderzoekers willen graag weten wat men denkt over de huidige informatie over medicatiedoseringen voor zwangere vrouwen en over het gebruiken van nieuwe soorten bewijs in deze groep. Ze nodigen zorgverleners en vrouwen die op dit moment of de laatste drie jaar zwanger zijn geweest, of hun partner, uit om mee te doen aan een online groepsgesprek. Aan de hand van een aantal vragen zal de gespreksleider hun mening over bovenstaande onderwerpen bespreken met deelnemers. Hier is geen voorkennis over computermodellen voor nodig. Er worden aparte groepsgesprekken georganiseerd voor zorgverleners en ouders. Er doen 4 tot 6 deelnemers mee aan een focusgroep. Geïnteresseerden kunnen mailen naar projectmadam@radboudumc.nl