Lareb logo
English language icon
Menu icon
Aa Lettergrootte
16
 

SNRI's bij angst- en depressieve klachten tijdens de zwangerschap

In het kort

Duloxetine en venlafaxine kunnen op indicatie tijdens de zwangerschap gebruikt worden. Het is onbekend of trazodon tijdens de zwangerschap gebruikt kan worden.

Het niet behandelen van een depressie tijdens de zwangerschap kan nadelige gevolgen hebben voor moeder en kind, zoals een vroeggeboorte of te laag geboortegewicht.

Ineens stoppen met een antidepressivum of het wisselen van medicatie tijdens de zwangerschap verhoogt het risico op een terugkeer van de depressie. Plan een eventuele wisseling van antidepressivum zoveel mogelijk vóór de zwangerschap.

Let op

  • Een licht verhoogd risico op specifieke aangeboren afwijkingen is niet uitgesloten. Maak altijd een zorgvuldige afweging tussen de nadelige gevolgen van de depressie voor moeder en kind, tegen die van het geneesmiddel.
  • Bij langdurig gebruik van antidepressiva tot aan de bevalling kan het pasgeboren kind onthoudingsverschijnselen of toxische verschijnselen krijgen.

Risico indeling

  • Waarschijnlijk veilig tooltip icon Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er meer onderzoek is gedaan naar dat middel of studies minder discrepanties tonen. Het belang van behandeling kan na afweging groter zijn dan het risico.
    • - duloxetine (eerste en tweede trimester)
    • - venlafaxine (eerste en tweede trimester)
  • Mogelijk risico tooltip icon Dit geneesmiddel kan mogelijk nadelige effecten hebben op zwangerschap of –ongeboren- kind. Weeg de mogelijke nadelige effecten af tegen het belang van behandeling van de moeder. Overweeg of een veiliger middel gebruikt kan worden of voer extra controles uit.
    • - duloxetine (derde trimester)
    • - trazodon (derde trimester)
    • - venlafaxine (derde trimester)
  • Risico onbekend tooltip icon Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - trazodon (eerste en tweede trimester)

Achtergrondinformatie

Kinderwens
Duloxetine en venlafaxine kunnen waarschijnlijk veilig gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Zet gebruik van trazodon bij voorkeur nog voor de zwangerschap om naar een antidepressivum waarmee meer ervaring is opgedaan. Bij de keuze van het middel spelen de indicatie, de ernst van de klachten en de eventuele wens om borstvoeding te geven een rol. De voorkeur gaat uit naar een selectieve serotonineheropnameremmer (SSRI) of een tricyclisch antidepressivum (TCA). Met deze middelen is de meeste ervaring opgedaan tijdens de zwangerschap.

Onthoudingsverschijnselen
Langdurig gebruik van antidepressiva tot aan de partus kan tot onthoudings- of toxische verschijnselen bij de neonaat leiden, zoals prikkelbaarheid, hypertonie, tremoren, onregelmatige ademhaling, slecht drinken en hard huilen. Deze symptomen treden meestal op in de loop van de eerste dagen na de geboorte. De verschijnselen zijn doorgaans mild, van voorbijgaande aard en dosisafhankelijk.

SNRI’s
Een recente meta-analyse ziet geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen in het algemeen bij gebruik van een SNRI tijdens de zwangerschap. De groep SNRI’s liet echter wel een licht verhoogd risico zien op hartafwijkingen wanneer vergeleken werd met gezonde controles (RR 1.33 [1.15–1.53]). Het risico was niet significant wanneer vergeleken werd met vrouwen die een SSRI gebruikten (RR 1.1 [0.85–1.43]). Het is mogelijk dat het onderliggende ziektebeeld een rol speelt. Ook was de associatie niet significant wanneer gekeken werd naar de specifieke middelen (duloxetine en venlafaxine) (1).

Venlafaxine
Er zijn meer dan 5000 zwangerschappen gevolgd met blootstellingen aan venlafaxine in het eerste trimester. Hierin zijn geen duidelijke aanwijzingen voor een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen gevonden (2-10). Sommige studies suggereren een licht verhoogd risico op specifieke afwijkingen (hartafwijkingen, neuraalbuisdefecten, schisis, gastroschisis, afwijkingen aan het ademhalingsstelsel en hypospadie) (6, 8, 11-13). Echter wordt dit in andere studies niet bevestigd. Ook kan niet worden uitgesloten dat de onderliggende indicatie hier een rol in speelt.

Duloxetine
Ruim 4500 gevolgde zwangerschappen met blootstelling aan duloxetine in het eerste trimester van de zwangerschap wijst niet op een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen. Het betreft een aantal kleine case series en studies (14-17), een grote databasestudie met rond de 2500 blootstellingen (18), en een andere grote studie met ruim 1500 zwangerschappen (19). De database studie bevat enkele beperkingen. In de studie worden bijvoorbeeld alleen levendgeborenen meegenomen. In deze database studie werd een verhoogd risico gezien op vroeggeboorte bij late blootstelling aan duloxetine en postpartum bloeding. Het risico op vroeggeboorte was echter alleen significant verhoogd als vergeleken werd met niet-blootgestelde controles. Wanneer de blootgestelde groep werd vergeleken met zwangeren die waren blootgesteld aan een SSRI of aan venlafaxine werd er geen verhoogd risico op vroeggeboorte gezien.

Een Deense studie ziet een mogelijk verhoogd risico op miskramen (20). Er was echter geen informatie over confounders zoals gewicht, roken en alcoholgebruik. Een andere Deense studie met ruim 1200 zwangerschappen ziet daarentegen geen verhoogd risico op miskramen (21).

In case reports zijn ontwenningsverschijnselen beschreven bij gebruik van duloxetine aan het eind van de zwangerschap (22, 23).

Trazodon
Een Europese cohort studie onderzocht 221 zwangerschappen die in het eerste trimester aan trazodon waren blootgesteld. Deze groep werd vergeleken met zwangeren die in het eerste trimester een SSRI kregen. Er werd na gebruik van trazodon geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen, miskramen of doodgeboortes gezien (24). Andere kleine studies en case reports met bijna 200 zwangerschappen in het eerste trimester blootgesteld aan trazodon laten eveneens geen verhoogd risico op aangeboren afwijkingen zien (11, 25-29). Er is nog meer onderzoek nodig om een duidelijke uitspraak over de risico’s te kunnen doen.

Referenties

  1. Lou ZQ, Zhou YY, Zhang X, Jiang HY. Exposure to selective noradrenalin reuptake inhibitors during the first trimester of pregnancy and risk of congenital malformations: A meta-analysis of cohort studies. Psychiatry Res. 2022;316:114756.
  2. Einarson A, Fatoye B, Sarkar M, Lavigne SV, Brochu J, Chambers C, et al. Pregnancy outcome following gestational exposure to venlafaxine: a multicenter prospective controlled study. American Journal of Psychiatry. 2001;158(10):1728-30.
  3. Lennestal R, Kallen B. Delivery Outcome in Relation to Maternal Use of Some Recently Introduced Antidepressants. J Clin Psychopharmacol. 2007;27(6):607-13.
  4. Oberlander TF, Warburton W, Misri S, Riggs W, Aghajanian J, Hertzman C. Major congenital malformations following prenatal exposure to serotonin reuptake inhibitors and benzodiazepines using population-based health data. Birth Defects Research Part B - Developmental and Reproductive Toxicology. 2008;83(1):68-76.
  5. Furu K, Kieler H, Haglund B, Engeland A, Selmer R, Stephansson O, et al. Selective serotonin reuptake inhibitors and venlafaxine in early pregnancy and risk of birth defects: population based cohort study and sibling design. BMJ. 2015;350:h1798.
  6. Berard A, Zhao JP, Sheehy O. Antidepressant use during pregnancy and the risk of major congenital malformations in a cohort of depressed pregnant women: an updated analysis of the Quebec Pregnancy Cohort. BMJ Open. 2017;7(1):e013372.
  7. Richardson JL, Martin F, Dunstan H, Greenall A, Stephens S, Yates LM, et al. Pregnancy outcomes following maternal venlafaxine use: A prospective observational comparative cohort study. ReprodToxicol. 2019;84:108-13.
  8. Kolding L, Ehrenstein V, Pedersen L, Sandager P, Petersen OB, Uldbjerg N, et al. Antidepressant use in pregnancy and severe cardiac malformations: Danish register-based study. BJOG : an international journal of obstetrics and gynaecology. 2021;128(12):1949-57.
  9. Lassen D, Ennis ZN, Damkier P. First-Trimester Pregnancy Exposure to Venlafaxine or Duloxetine and Risk of Major Congenital Malformations: A Systematic Review. Basic and Clinical Pharmacology and Toxicology. 2016;118(1):32-6.
  10. Bellantuono C, Vargas M, Mandarelli G, Nardi B, Martini MG. The safety of serotonin-noradrenaline reuptake inhibitors (SNRIs) in pregnancy and breastfeeding: a comprehensive review. HumPsychopharmacol. 2015;30(3):143-51.
  11. Anderson KN, Lind JN, Simeone RM, Bobo WV, Mitchell AA, Riehle-Colarusso T, et al. Maternal Use of Specific Antidepressant Medications During Early Pregnancy and the Risk of Selected Birth Defects. JAMA Psychiatry. 2020.
  12. Polen KN, Rasmussen SA, Riehle-Colarusso T, Reefhuis J. Association between reported venlafaxine use in early pregnancy and birth defects, national birth defects prevention study, 1997-2007. Birth Defects ResA ClinMolTeratol. 2013;97(1):28-35.
  13. Lind JN, Tinker SC, Broussard CS, Reefhuis J, Carmichael SL, Honein MA, et al. Maternal medication and herbal use and risk for hypospadias: data from the National Birth Defects Prevention Study, 1997-2007. PharmacoepidemiolDrug Saf. 2013;22(7):783-93.
  14. Beghin D, Vauzelle-Gardier C, Elefant E. Prospective cohort study of pregnancy outcome following first trimester exposure to duloxetine. ENTIS. 2012;2012 Linz:20-.
  15. Einarson A, Smart K, Vial T, Diav-Citrin O, Yates L, Stephens S, et al. Rates of major malformations in infants following exposure to duloxetine during pregnancy: a preliminary report. JClinPsychiatry. 2012;73(11):1471.
  16. Kallen B, Borg N, Reis M. The Use of Central Nervous System Active Drugs During Pregnancy. Pharmaceuticals(Basel). 2013;6(10):1221-86.
  17. Bahat M, Shechtman S, Diav-Citrin O. Pregnancy outcome after first trimester exposure to Duloxetine. Reprod Toxicol. 2020;97:3.
  18. Huybrechts KF, Bateman BT, Pawar A, Bessette LG, Mogun H, Levin R, et al. Maternal and fetal outcomes following exposure to duloxetine in pregnancy: cohort study. Bmj. 2020;368:m237.
  19. Ankarfeldt MZ, Petersen J, Andersen JT, Li H, Motsko SP, Fast T, et al. Exposure to duloxetine during pregnancy and risk of congenital malformations and stillbirth: A nationwide cohort study in Denmark and Sweden. PLoS Med. 2021;18(11):e1003851.
  20. Kjaersgaard MI, Parner ET, Vestergaard M, Sorensen MJ, Olsen J, Christensen J, et al. Prenatal antidepressant exposure and risk of spontaneous abortion - a population-based study. PLoSOne. 2013;8(8):e72095.
  21. Ankarfeldt MZ, Petersen J, Andersen JT, Fernandes MFS, Li H, Motsko SP, et al. Duloxetine Exposure During Pregnancy and the Risk of Spontaneous and Elective Abortion: A Danish Nationwide Observational Study. Drugs Real World Outcomes. 2021.
  22. Abdy NA, Gerhart K. Duloxetine withdrawal syndrome in a newborn. ClinPediatr(Phila). 2013;52(10):976-7.
  23. Eyal R, Yaeger D. Poor neonatal adaptation after in utero exposure to duloxetine. American Journal of Psychiatry. 2008;165(5):651.
  24. Dao K, Shechtman S, Diav-Citrin O, George N, Richardson JL, Rollason V, et al. Reproductive Safety of Trazodone After Maternal Exposure in Early Pregnancy: A Comparative ENTIS Cohort Study. J Clin Psychopharmacol. 2023;43(1):12-9.
  25. McElhatton PR, Garbis HM, Elefant E, Vial T. The outcome of pregnancy in 689 women exposed to therapeutic doses of antidepressants. A collaborative study of the European Network of Teratology Information Services (ENTIS). Reprod Toxicol. 1996;10(4):285-94.
  26. Einarson A, Bonari L, Voyer-Lavigne S, Addis A, Matsui D, Johnson Y, et al. A multicentre prospective controlled study to determine the safety of trazodone and nefazodone use during pregnancy. Canadian Journal Of Psychiatry Revue Canadienne De Psychiatrie. 2003;48(2):106-10.
  27. Einarson A, Choi J, Einarson TR, Koren G. Incidence of major malformations in infants following antidepressant exposure in pregnancy: Results of a large prospective cohort study. Canadian Journal of Psychiatry. 2009;54(4):242-6.
  28. Klier CM, Mossaheb N, Saria A, Schloegelhofer M, Zernig G. Pharmacokinetics and elimination of quetiapine, venlafaxine, and trazodone during pregnancy and postpartum. Journal of Clinical Psychopharmacology. 2007;27(6):720-2.
  29. Burdine J, Luedtke S. Serotonin Toxicity Versus Withdrawal: Clonidine One Size Fits All? J Pediatr Pharmacol Ther. 2021;26(5):502-17.

Laatst bijgewerkt op 25-10-2022


Ook interessant

Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.