Bijwerkingen van vaccinatie

Vaccinaties kunnen bijwerkingen geven, meestal uren of dagen na de prik. Veelvoorkomende bijwerkingen zijn lokale reacties op de injectieplaats, koorts en een grieperig gevoel. Vaak verdwijnen de klachten na een paar dagen vanzelf. Op deze pagina leest u meer informatie over de aard en duur van bijwerkingen na vaccinatie.

Bijwerkingen van vaccinatie in het kort

Afhankelijk van het soort vaccin ontstaan bijwerkingen meestal binnen 48 uur, óf tussen de 5^e en 12^e dag na vaccinatie.
Veelvoorkomende bijwerkingen zijn onder andere koorts, hoofdpijn, een grieperig gevoel en reacties op de prikplaats.
De meeste bijwerkingen zijn mild en verdwijnen na enkele dagen vanzelf.
Het risico op een ernstige of langdurige bijwerking is erg klein.
Neem contact op met uw huisarts bij ernstige of aanhoudende klachten (langer dan 2 weken), of als u zich zorgen maakt.
U kunt bijwerkingen melden bij Lareb.

Waarom geeft vaccinatie bijwerkingen?

Vaccins beschermen tegen ernstige infectieziekten door een afweerreactie in het lichaam op te wekken. Vaccins bevatten dode (ook wel: geïnactiveerde) of levend verzwakte virussen of bacteriën, of deeltjes daarvan. Zodra deze ziekteverwekkers in het lichaam terechtkomen, komt het immuunsysteem in actie en maakt het lichaam afweercellen en antistoffen aan. Daardoor bent u bij een infectie beter beschermd tegen (ernstige) ziekte. De opgewekte afweerreactie kan wel ongewenste effecten hebben. Dit zijn bijwerkingen. Daarnaast bevatten vaccins hulpstoffen en reststoffen. Hulp- en reststoffen in vaccins kunnen een reactie veroorzaken bij mensen die daar gevoelig voor zijn.
Bijwerkingen zijn meestal niet ernstig. Er wordt veel onderzoek gedaan naar bijwerkingen van vaccins en geneesmiddelen. De meeste zijn dan ook bekend en worden vermeld in de bijsluiter.

Wanneer treden bijwerkingen van vaccinatie op?

Lokale reacties (zoals roodheid, pijn of zwelling op de prikplek) ontstaan meestal binnen 48 uur na vaccinatie. Systemische reacties, zoals koorts, hoofdpijn, spierpijn en niet lekker voelen (malaise) kunnen enkele uren tot enkele dagen na vaccinatie ontstaan. Na de BMR-vaccinatie ontstaan systemische reacties vaak later, 7 tot 12 dagen na vaccinatie.

Hoelang houden bijwerkingen aan?

Bijwerkingen gaan meestal vanzelf over na een aantal dagen, zonder dat behandeling nodig is. Houden klachten langer dan twee weken aan of maakt u zich zorgen? Neem dan contact op met uw huisarts.

Welke klachten na vaccinatie komen voor?

Koorts, hoofdpijn, een grieperig gevoel en reacties op de prikplaats komen vaak voor na vaccinatie. Hieronder vindt u een overzicht van deze en andere bijwerkingen.

Lokale reactie op de prikplek

Pijn, zwelling, warmte, roodheid of jeuk rondom de injectieplaats zijn een van de meest voorkomende reacties na vaccinatie. De klachten verdwijnen meestal vanzelf na enkele dagen. In sommige gevallen kan onderhuids een klein, stevig bultje ontstaan. Dit heet een nodule en is meestal niet pijnlijk, rood of warm. Een nodule kan nog maanden voelbaar zijn. Lees meer over lokale reacties op de injectieplaats na vaccinatie.

Soms raakt het gebied rond de prikplek dusdanig opgezwollen dat het over het schouder-, elleboog- knie- of heupgewricht heen gaat, of rondom de hele bovenarm. Dit wordt ook wel ‘extensive limb swelling’ genoemd. Dit gaat vrijwel altijd vanzelf over. Lees hier meer over extensive limb swelling.

Koorts na vaccinatie

Koorts is een veelvoorkomende bijwerking van vaccinatie. Meestal ontstaat koorts 6 tot 8 uur na vaccinatie, maar het kan ook al na 3 uur of pas na 24 uur de kop opsteken. Bij levend verzwakte vaccins kan koorts ook nog dagen of weken na de vaccinatie ontstaan. Koorts verdwijnt meestal binnen 1 tot 2 dagen zonder dat behandeling nodig is. Lees meer over koorts na vaccinatie.

Ziek, verkouden of moe of na vaccinatie

Veel mensen ervaren een grieperig gevoel na vaccinatie. Ze voelen zich niet lekker, zijn verkouden en vermoeid. Ook hoofdpijn, spierpijn, gewrichtspijn, misselijkheid, braken, koude rillingen en diarree komen vaak voor. Deze klachten gaan meestal binnen een paar dagen vanzelf over.

Flauwvallen na vaccinatie

Het komt voor dat mensen flauwvallen nadat ze zijn gevaccineerd. Dit duurt een paar seconden tot enkele minuten. Meestal wordt het veroorzaakt doordat de hersenen even te weinig bloed krijgen. Gevoelens van angst of spanning voor de vaccinatie of pijn door de inenting kunnen flauwvallen uitlokken. Klachten die samen kunnen gaan met flauwvallen zijn een licht gevoel in het hoofd, zwarte vlekken voor de ogen, zweten, misselijkheid, bleekheid, een piep in de oren of geeuwen. Lees hier meer over flauwvallen na vaccinatie.

Galbulten of netelroos na vaccinatie

Door vaccinatie kunnen er galbulten ontstaan, ofwel netelroos of urticaria. Het is te herkennen aan de roze of rode vlekken op de huid, soms met een wit randje. Galbulten kunnen erg jeuken en branderig aanvoelen. Ze kunnen binnen enkele minuten ontstaan, maar ook pas een paar dagen na de injectie. Galbulten zijn vervelend maar onschuldig, en verdwijnen meestal weer binnen een dag. Lees hier meer over galbulten na vaccinatie.

Allergische reactie na vaccinatie

Heftige allergische reacties na een vaccinatie zijn erg zeldzaam. Een acute allergische reactie ontstaat meestal binnen een paar minuten tot een half uur na vaccinatie. Vertraagde allergische reacties kunnen uren tot dagen na vaccinatie ontstaan. Bel bij hevige benauwdheid, zwellingen of ziekte direct 112. Lees hier meer over allergische reacties na vaccinatie.

Niet elke reactie komt door het vaccin

Reacties die na vaccinatie optreden, kunnen verschillende oorzaken hebben, die niet altijd te maken hebben met het vaccin of de vaccinatie. Deze reacties zouden dus ook plaatsvinden wanneer er geen vaccinatie was gegeven. Het is lastig om vast te stellen of een reactie door de vaccinatie komt of dat het gaat om toeval. Zo worden veel vaccins in de kindertijd gegeven - een periode waarin veel ziekte en klachten veel voorkomen en aangeboren afwijkingen voor het eerst worden opgemerkt.

U kunt bijwerkingen melden

Bijwerkingencentrum Lareb verzamelt en verspreidt informatie over bijwerkingen, met als doel de veiligheid van vaccins en medicijnen te vergroten. U kunt bijwerkingen melden waarvan u vindt dat zorgverleners, patiënten of gebruikers het moeten weten. Ook wanneer u niet zeker weet of de klachten worden veroorzaakt door het gebruikte geneesmiddel of gekregen vaccin.

Meer informatie over bijwerkingen van vaccinatie