Veelgestelde vragen coronavaccins
Op deze pagina vindt u veelgestelde vragen over de bijwerkingen, veiligheidsbewaking en specifieke bijwerkingen voor groepen bij coronavaccinatie.
VEILIGHEIDSBEWAKING
Zijn de coronavaccins veilig?
Hoe bewaakt Lareb de veiligheid van de vaccins?
Welke bijwerkingen kan ik bij Lareb melden?
Welke bijwerkingen moeten bij Lareb gemeld worden?
BIJWERKINGEN
Welke bijwerkingen kan ik verwachten?
Wat zijn de bijwerkingen van de aangepaste coronavaccins?
Hoelang na vaccinatie treden bijwerkingen op?
Hoelang houden de bijwerkingen aan?
Wat zijn de effecten op de lange termijn?
Zijn bijwerkingen besmettelijk?
Hoe weet ik of ik last heb van bijwerkingen van het vaccin of van COVID-19 symptomen?
Ik heb Covid-19 gehad. Ervaar ik meer bijwerkingen?
Ik heb een bijwerking na een coronavaccinatie. Wat nu?
Ik had een bijwerking na een coronavaccinatie. Mag ik een vervolgvaccinatie krijgen?
Krijg ik dezelfde bijwerkingen die ik bij een eerdere coronavaccinatie ook kreeg?
Kunnen er vaker bijwerkingen ontstaan na de 2de vaccinatie?
Kunnen er vaker bijwerkingen ontstaan na de 3e vaccinatie of boosterprik/herhaalprik?
Zorgt het combineren van coronavaccins voor meer bijwerkingen?
SPECIFIEKE BIJWERKINGEN
Is vergrote lymfeklieren een bijwerking?
Is trombose of een laag aantal bloedplaatjes een bijwerking?
Is ontsteking van de hartspier of het hartzakje een bijwerking?
Is ontsteking van het ruggenmerg een bijwerking?
Is oorsuizen een bijwerking?
Is Guillain-Barre een bijwerking?
Wat is er bekend over uitgebreide zwelling van de arm na vaccinatie?
Wat is er bekend over reactivatie van BCG litteken na vaccinatie?
Wat is er bekend over overgevoeligheidsreacties op fillers na AstraZeneca vaccinatie?
Wat is er bekend over epilepsie na vaccinatie?
Wat is er bekend over menstruatiestoornissen na vaccinatie?
Wat is er bekend over onvruchtbaarheid na vaccinatie?
Wat is er bekend over overlijdens na vaccinatie?
CORONAVACCINATIE BIJ SPECIFIEKE GROEPEN
Wie moeten er extra oppassen?
Ervaren jongeren en kinderen vaker bijwerkingen?
Mag ik een coronavaccinatie als ik een chronische ziekte heb?
Mag ik een coronavaccinatie als ik systemisch capillairleksyndroom heb gehad?
Mag ik een coronavaccinatie als ik eerder een allergische reactie heb gehad?
Mag ik een coronavaccinatie als ik zwanger ben of borstvoeding geef?
Zijn de coronavaccins veilig?
Vaccins worden alleen goedgekeurd als de voordelen opwegen tegen de nadelen. Voor coronavaccins gelden dezelfde strenge eisen als voor andere vaccins. Ook nadat vaccins zijn goedgekeurd, worden de bijwerkingen nog in de gaten gehouden. Lees hier meer over de monitoring van de veiligheid van coronavaccins.
Hoe bewaakt Lareb de veiligheid van de vaccins?
Bijwerkingencentrum Lareb houdt de veiligheid van de coronavaccins goed in de gaten. Dit doet Lareb op twee manieren.
Bijwerkingen melden
Zorgverleners en mensen die een vaccin hebben gehad kunnen (vermoedens van) bijwerkingen melden. Op basis van analyse van meldingen kunnen eventuele nieuwe bijwerkingen opgespoord worden.
Meld hier uw bijwerking.
Onderzoek
Bijna 30.000 mensen die een vaccin hebben gehad zijn gedurende een half jaar na vaccinatie gevraagd hun ervaring met bijwerkingen te delen. De eerste resultaten zijn hier te lezen.
Welke bijwerkingen kan ik bij Lareb melden?
Alle vermoedens van bijwerkingen kunnen gemeld worden. Meld vooral die bijwerkingen die u opvielen. Bijvoorbeeld omdat de bijwerking niet in de bijsluiter staat. Of omdat de bijwerking anders of heviger verliep dan u had verwacht. U kunt uw bijwerkingen melden via het meldformulier.
Welke bijwerkingen moeten bij Lareb gemeld worden?
Het melden van bijwerkingen is niet verplicht. Voor zorgverleners bestaat daarop één belangrijke uitzondering, namelijk dat vermoedens van ernstige bijwerkingen gemeld moeten worden. (Geneesmiddelenwet Art.78 lid 3.) Een ernstige bijwerking is:
- een bijwerking die leidt tot ziekenhuisopname of verlenging ervan
- een bijwerking met blijvende invaliditeit of arbeidsongeschiktheid
- een bijwerking dat zich uit in een aangeboren afwijking of misvorming
- een bijwerking die tot de dood leidt of levensgevaar oplevert.
Voor overlijden na vaccinatie betekent dit dat een zorgverlener zelf moet inschatten of er vermoedelijk een relatie bestaat tussen de vaccinatie en het overlijden. Melden is niet verplicht als er overduidelijk sprake is van een andere oorzaak dan vaccinatie. Is de relatie nog heel onduidelijk, dan kan het laagdrempelig gemeld worden.
Welke bijwerkingen kan ik verwachten?
Bij de coronavaccins zijn de meest voorkomende bijwerkingen: hoofdpijn, je niet lekker voelen en vermoeidheid. Ook reacties op de prikplek (pijn, rood, zwelling), spierpijn, pijn in de gewrichten, koorts, misselijkheid en koude rillingen komen voor.
Dit zijn bijwerkingen die bij andere vaccins ook voorkomen. Deze klachten ontstaan meestal binnen een paar dagen na vaccinatie en gaan meestal vanzelf over. Soms ontstaan bijwerkingen wat later of houden ze langer aan. Als het nodig is kunt u paracetamol gebruiken om de klachten te verlichten. Maakt u zich zorgen of twijfelt u over uw klachten, neem dan contact op met uw huisarts. Ook bij vragen over behandeling van de bijwerking of over de (vervolg)vaccinatie.
Meer informatie staat in de bijsluiters van de verschillende vaccins:
Pfizer/BioNTech (Comirnaty): korte bijsluiter, korte bijsluiter kinderen 5 t/m 11 jaar, productinformatie
Moderna (Spikevax): korte bijsluiter, productinformatie
AstraZeneca (Vaxzevria): korte bijsluiter, productinformatie
Janssen (Jcovden): korte bijsluiter, productinformatie
Novavax (Nuvaxovid): korte bijsluiter, productinformatie
Wat zijn de bijwerkingen van de aangepaste coronavaccins?
Pfizer en Moderna hebben hun coronavaccins aangepast zodat ze naast de originele stam ook de omikronvariant (BA.1) bevatten. Uit onderzoeken blijkt dat de bijwerkingen van de aangepaste coronavaccins vergelijkbaar zijn met de bijwerkingen na een boosterprik met de eerdere coronavaccins. Dit is onderzocht voor de bekende, veelvoorkomende bijwerkingen zoals reacties op de prikplek, vermoeidheid, spierpijn en hoofdpijn. Over het algemeen zijn de bijwerkingen mild en kortdurend. Mogelijk komen vergrote lymfeklieren relatief ook vaker voor, net zoals bij de boosterprik.
Hoelang na vaccinatie treden bijwerkingen op?
Bijwerkingen ontstaat meestal binnen 1 tot 2 dagen na vaccinatie. Bijwerkingen kunnen ook al vlak na de vaccinatie optreden, ook binnen enkele minuten. Soms kunnen bijwerkingen ook later optreden.
Uit een studie voor het vaccin van Moderna bleek dat 0,8% van de deelnemers pas na 8 dagen een reactie op de prikplek kreeg. Na de tweede vaccinatie kreeg 0,2% pas na 8 dagen een reactie op de prikplek. De zeldzame bijwerking van trombose met een laag aantal bloedplaatjes bij het AstraZeneca en het Janssen vaccin kan optreden tussen 4 dagen en 28 dagen na de vaccinaties.
Het vaccin activeert het immuunsysteem binnen enkele weken. Klachten die na langere tijd ontstaan, zijn minder waarschijnlijk een bijwerking van het vaccin. Er zijn op dit moment geen aanwijzingen voor reacties die op de lange termijn ontstaan.
Hoelang houden de bijwerkingen aan?
De meeste veel voorkomende bijwerkingen van de coronavaccins verdwijnen na enkele dagen zonder dat behandeling nodig is. Bij sommige mensen houden de klachten langer dan een week aan. Dit is per persoon verschillend en ook per bijwerking. Het is niet te voorspellen hoelang bijwerkingen precies aanhouden per persoon. Duren de klachten bij u erg lang (langer dan 2 weken) of maakt u zich zorgen? Neem dan contact op met uw huisarts.
Wat zijn de effecten op lange termijn?
Er zijn tot nu toe geen nadelige effecten op lange termijn bekend. De kans op bijwerkingen na vaccinaties die pas later optreden, is over het algemeen erg klein. De meeste bijwerkingen uiten zich binnen enkele dagen tot weken na de vaccinatie.
Zijn bijwerkingen besmettelijk?
Bijwerkingen van een vaccinatie zijn niet besmettelijk. U kunt deze dus niet doorgeven aan anderen. Heeft u klachten die komen door COVID-19 of een andere infectie? Deze kunt u wel doorgeven aan anderen.
Hoe weet ik of ik last heb van bijwerkingen van het vaccin of van COVID-19 symptomen?
Soms kunnen klachten na coronavaccinatie lijken op klachten van een COVID-19 infectie. Bekende klachten na vaccinatie zijn: reacties op de prikplek, vermoeidheid, hoofdpijn, spier- en gewrichtspijn, rillingen, misselijkheid en koorts. Deze klachten zijn meestal binnen 1 tot 2 dagen verdwenen. Zijn de klachten na 2 dagen nog niet weg? Of ervaart u typische COVID-19 klachten zoals verkoudheidsklachten, reuk- of smaakverlies en benauwdheid? Of is er sprake van een grote kans op besmetting (door bijvoorbeeld intensief contact met iemand met COVID-19)? Dan kan het verstandig zijn om te testen op COVID-19. Overleg bij twijfel altijd eerst even met uw huisarts.
Het duurt enkele weken totdat het vaccin goed werkt. De eerste weken na de vaccinatie kunt u nog gewoon besmet raken met het coronavirus. U kunt dan ook besmettelijk zijn voor anderen. Ook na de (beide) vaccinaties is het mogelijk dat u nog besmet wordt met het coronavirus, al wordt die kans wel veel kleiner.
Ik heb COVID-19 gehad. Ervaar ik meer bijwerkingen?
Uit onderzoek blijkt dat mensen die eerder COVID-19 hebben gehad vaker en hevigere bijwerkingen van een coronavaccinatie kunnen ervaren. Dit is ook gezien in ons vragenlijstonderzoek. Mensen die COVID-19 hebben gehad, bleken meer bekende bijwerkingen te ervaren na de eerste coronavaccinatie. Bij het Pfizer/BioNTech vaccin werd dit ook gezien na de tweede vaccinatie. Meer informatie over vaccineren en coronavirusinfectie vindt u op de website van LCI.
De meeste bijwerkingen van de coronavaccins verdwijnen na enkele dagen zonder dat behandeling nodig is. Heeft u klachten die passen bij een allergische reactie? Bijvoorbeeld huiduitslag over het hele lichaam, zwelling van de lippen, tong of ogen en benauwdheid. Neem dan direct contact op met uw huisarts.
Heeft u andere klachten en maakt u zich zorgen? Neem dan ook contact op met uw huisarts. bijvoorbeeld als ze lang aanhouden of erger worden. U kunt uw bijwerking ook melden bij Bijwerkingencentrum Lareb.
Ik had een bijwerking na een coronavaccinatie. Mag ik een vervolgvaccinatie krijgen?
De meeste bijwerkingen van de coronavaccins zijn mild en passen bij de reactie van het lichaam op het vaccin. Reacties op de prikplek, hoofdpijn, vermoeidheid, niet lekker voelen, spierpijn, pijn in de gewrichten, koorts, misselijkheid en rillingen zijn bekende bijwerkingen. Deze klachten zijn meestal geen reden om de vervolgde coronavaccinatie niet te nemen.
Heeft u een allergische reactie na de eerste coronavaccinatie gehad? Overleg dan altijd met een behandelend arts/allergoloog of u alsnog de volgende coronavaccinatie (ongeacht merk) mag krijgen. Kijk voor meer informatie over vaccineren bij een allergische reactie op de website van de LCI.
Mensen die na de eerste coronavaccinatie met AstraZeneca de zeer zeldzame bijwerking van trombose en een laag aantal bloedplaatjes of systemisch capillairleksyndroom hebben gehad, mogen geen tweede coronavaccinatie krijgen.
Heeft u andere klachten of waren de klachten bij u opvallend ernstig en maakt u zich zorgen? Bespreek dit dan altijd eerst met uw huisarts.
Krijg ik dezelfde bijwerkingen die ik bij een eerdere coronavaccinatie ook kreeg?
Of iemand bijwerkingen ervaart en de mate waarin dit gebeurt, is verschillend persoon. Als u eerder bijwerkingen heeft gehad, hoeft dit niet te betekenen dat u dezelfde klachten weer zult krijgen bij een vervolgvaccinatie. En andersom geldt dit ook. Als u eerder geen bijwerkingen heeft ervaren, kan het zijn dat u deze nu wel ervaart. De veelvoorkomende bijwerkingen kunt u bij iedere vaccinatie weer verwachten.
Uit onderzoek blijkt dat mensen die eerder COVID-19 hebben gehad wel vaker en hevigere bijwerkingen van een coronavaccinatie kunnen ervaren. Dit geldt over het algemeen ook voor jongeren en vrouwen.
Kunnen er vaker bijwerkingen ontstaan na de 2de vaccinatie?
Of er vaker of hevigere bijwerkingen kunnen ontstaan na de 2de coronavaccinatie hangt af van het vaccin.
Na de 2de vaccinatie met het vaccin van Moderna kunnen bijwerkingen vaker optreden dan na de 1ste vaccinatie. Dit blijkt uit verschillende onderzoeken en ook uit ons vragenlijstonderzoek. Het gaat hier vooral om de bekende bijwerkingen.
Onderzoeken laten zien dat na de 2de vaccinatie met het vaccin van Pfizer/BioNTech er soms ook vaker bijwerkingen optreden dan na de 1ste vaccinatie. Het gaat hierbij vooral om klachten zoals koorts. Ook bij het Novavax vaccin werden er tijdens onderzoeken vaker bijwerkingen gemeld na de tweede vaccinatie dan na de eerste.
Bij het vaccin van AstraZeneca is het omgekeerde te zien. Na de 2de vaccinatie met dit vaccin blijken er over het algemeen minder en mildere bijwerkingen te zijn dan na de 1ste vaccinatie. Dit is ook gezien in ons vragenlijstonderzoek.
Kunnen er vaker bijwerkingen ontstaan na de 3e vaccinatie of boosterprik/herhaalprik?
De onderzoeken die tot nu toe zijn gedaan, laten zien dat de bijwerkingen van de 3de vaccinatie of boosterprik/herhaalprik vergelijkbaar zijn met de 2de vaccinatie. Dit is tot zover alleen onderzocht bij bekende bijwerkingen bij het Pfizer/BioNTech en Moderna vaccin.
Van het Moderna vaccin weten we dat de bekende bijwerkingen vaker worden ervaren na de 2de vaccinatie dan na de 1ste vaccinatie. Deze kunnen dus ook optreden bij de 3de vaccinatie of de boosterprik/herhaalprik. Tot nu toe zien we relatief meer meldingen van reacties op de prikplek en opgezette lymfeklieren na de boosterprik.
Zorgt het combineren van coronavaccins voor meer bijwerkingen?
Dat is afhankelijk van de verschillende combinaties die worden gebruikt voor de eerste, tweede en/of derde prik (boosterprik/herhaalprik). Het combineren van twee of meer coronavaccins kan soms een iets hogere kans op kortdurende, wat heftiger bijwerkingen geven. Dit is met name onderzocht voor bekende bijwerkingen zoals pijn op de prikplek, koorts, spierpijn en misselijkheid.
Is vergrote lymfeklieren een bijwerking?
Vergrote lymfeklieren is een bekende bijwerking van de coronavaccins. Dit wordt ook wel lymfadenopathie genoemd. Deze bijwerking wordt relatief vaker gemeld na de boosterprik dan na de eerste of tweede coronavaccinatie. Melders hebben er gemiddeld ook meer last van na de boosterprik. Kijk voor meer informatie over het aantal meldingen op www.lareb.nl/coronameldingen.
Lymfeklieren, meestal in de oksel van de gevaccineerde arm, kunnen opzwellen bij een ontsteking, een infectie, auto-immuunziekte of na vaccinatie. Dit komt doordat de immuuncellen in de lymfeklieren actief worden. De zwelling kan soms zo groot worden als een golf- of tennisbal.
Meestal ontstaan vergrote lymfeklieren 2 tot 3 dagen na vaccinatie. Na de boostervaccinatie kan het ook al eerder ontstaan, gemiddeld 1 dag na vaccinatie. Vergrote lymfeklieren verdwijnen meestal vanzelf na een week. Het is verstandig om naar de huisarts te gaan als de klieren langer dan 2 weken vergroot blijven.
Is trombose of een laag aantal bloedplaatjes een bijwerking?
Trombose in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes (TTS)
Trombose in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes is een zeldzame bijwerking van het AstraZeneca vaccin en het Janssen vaccin. Mensen die binnen 6 weken na de eerste coronavaccinatie met AstraZeneca of Janssen deze bijwerking hebben gekregen, mogen in principe geen volgende coronavaccinatie krijgen. In sommige gevallen kan het vaccin van Moderna of Pfizer/BioNTech worden gegeven. Overleg dit altijd met uw behandelende specialist. Lees hier meer over trombose met een laag aantal bloedplaatjes na coronavaccinatie.
Wereldwijd komen de meeste gevallen van trombose met een verlaagd aantal bloedplaatjes voor na de eerste AstraZeneca en Janssen vaccinatie. Lareb heeft ook meldingen ontvangen van deze bijwerking op het AstraZeneca vaccin en het Janssen vaccin. Bekijk hier het overzicht van de meldingen van TTS tot 26 januari (in het Engels).
Tot nu toe zijn er geen groepen mensen bekend die een hoger risico hebben op het krijgen van trombose en een verlaagd aantal bloedplaatjes na vaccinatie met het AstraZeneca of het Janssen vaccin. Ook niet vrouwen die hormonale anticonceptie gebruiken of in het verleden een trombose of een laag aantal bloedplaatjes hebben gehad.
De klachten die passen bij TTS zijn:
- Kortademigheid
- Pijn op de borst
- Zwelling van de benen en/of pijn in de benen
- Aanhoudende buikpijn
- Ernstige of aanhoudende hoofdpijn en wazig zien
- Of na een paar dagen: blauwe plekken of rode/paarse puntvormige bloedingen op de huid buiten de prikplek
Krijgt u deze klachten, neem dan altijd snel contact op met de huisarts of huisartsenpost.
Trombose (zonder laag aantal bloedplaatjes)
Veneuze trombose (bloedprop in aderen) is opgenomen als bijwerking in de bijsluiter van het Janssen vaccin. Bij mensen die eerder een veneuze trombose hebben gehad, moet vóór vaccinatie een afweging worden gemaakt van de risico’s. Klachten die passen bij veneuze trombose zijn:
- Kortademigheid
- Pijn op de borst
- Zwelling van de benen en/of pijn in de benen
- Aanhoudende buikpijn
Cerebrale veneuze sinustrombose (CVST) is opgenomen als zeldzame bijwerking in de bijsluiter van het AstraZeneca vaccin. CVST is een zeldzame vorm van beroerte. Hierbij raken één of meerdere grote aders (sinussen) in de hersenen verstopt door een bloedstolsel. Deze bijwerking trad in de meeste gevallen binnen 4 weken na vaccinatie op. Symptomen zijn onder andere:
- Hoofdpijn
- Uitvalsverschijnselen
- Mogelijk epileptische aanvallen
Bij de andere coronavaccins is tot nu toe niet gebleken dat trombose een bijwerking is. Het is het wel belangrijk om uit te sluiten dat een gevaccineerde niet ook een laag aantal bloedplaatjes heeft (en dus de zeer zeldzame ernstige bijwerking TTS). Trombose en longembolieën hebben verschillende oorzaken en komen best vaak voor. Ongeveer 1 op de 1000 mensen krijgen hier jaarlijks mee te maken.
Lareb heeft ook meldingen ontvangen van trombose na coronavaccinatie. Kijk voor meer informatie hierover op www.lareb.nl/coronameldingen.
Bekijk hier het overzicht van meldingen van tromboses en embolieën na coronavaccinaties tot 9 december (in het Engels).
Laag aantal bloedplaatjes (zonder trombose)
De bijwerking ’immuun trombocytopenie’ (ITP) is toegevoegd aan de bijsluiter van het AstraZeneca vaccin en het Janssen vaccin. Lareb heeft ook hier ook meldingen van ontvangen. Kijk voor meer informatie hierover op www.lareb.nl/coronameldingen.
Bij ITP is er sprake van een laag aantal bloedplaatjes. Klachten die kunnen ontstaan zijn:
- Spontane bloedingen
- Blauwe plekken
- Rode/paars puntvormige bloedinkjes op de huid buiten de prikplek
Deze bijwerking is tijdelijk en meestal niet ernstig. Het gaat bij de meeste mensen vanzelf over. Het is het wel belangrijk om uit te sluiten dat een gevaccineerde niet ook trombose heeft (en dus de zeer zeldzame ernstige bijwerking TTS). Vooral bij mensen die eerder ITP hadden, is het belangrijk om vóór vaccinatie een goede afweging te maken van de risico’s van een sterke daling van het aantal bloedplaatjes. Ook wordt aangeraden om na vaccinatie het aantal bloedplaatjes in het bloed te controleren. Lees hier meer over ITP na vaccinatie.
Is ontsteking van de hartspier of het hartzakje een bijwerking?
Ontsteking van de hartspier (myocarditis) en het hartzakje (pericarditis) zijn opgenomen als bijwerkingen in de bijsluiters van het Pfizer/BioNTech en het Moderna vaccin. Het gaat om zeldzame bijwerkingen, die meestal binnen 1 tot 5 dagen na de vaccinatie ontstaan.
Klachten zijn onder andere:
- Kortademigheid
- Pijn op de borst
- Hartkloppingen die soms onregelmatig zijn
De klachten gaan meestal vanzelf over of zijn met medicijnen goed te behandelen. Wie deze klachten heeft, moet contact opnemen met een arts.
Myo- en pericarditis komt ongeveer voor bij 3 tot 10 mensen per miljoen gezette coronavaccinaties. Dit is afhankelijk van het type vaccin, de gegeven dosis, of het myocarditis of pericarditis betreft en het geslacht en de leeftijd van de gevaccineerde. Het treedt iets vaker op na de tweede prik en vaker bij jongvolwassen mannen. Als myocarditis of pericarditis na de eerste vaccinatie optreedt, is dat niet per definitie een contra-indicatie voor de tweede vaccinatie. Overleg in dat geval met de cardioloog wat voor u het beste is.
Bijwerkingencentrum Lareb heeft ook meldingen van ontvangen van myocarditis en pericarditis op de coronavaccins. Kijk voor meer informatie hierover op www.lareb.nl/coronameldingen.
Myocarditis en pericarditis kunnen ook ontstaan door een infectie of immuunziekte, ook door een corona infectie. Uit onderzoek blijkt dat het risico op myocarditis na een COVID-19 infectie 18 keer groter is dan na coronavaccinatie. Voor pericarditis is dit risico 5 keer groter.
Lees hier meer over myocarditis en pericarditis na vaccinatie.
Is ontsteking van het ruggenmerg een bijwerking?
Ontsteking van het ruggenmerg is een zeldzame bijwerking van het coronavaccin van Janssen en AstraZeneca. In een eerder onderzoek met het AstraZeneca vaccin trad ontsteking van het ruggenmerg ook op bij drie personen. Bij één persoon was het vaccin mogelijk de oorzaak.
Lareb heeft ook meldingen ontvangen van ontsteking van het ruggenmerg na AstraZeneca en Janssen vaccinatie. In de meldingen trad deze zeldzame bijwerking binnen een maand na vaccinatie op. Er zijn ook meldingen ontvangen na de Pfizer/BioNTech of Moderna vaccinatie. Hierbij werd ontsteking van het ruggenmerg tot 3 maanden na de vaccinatie gemeld. Vooralsnog heeft het EMA niet vasgesteld dat ontsteking van het ruggenmerg een bijwerking is van het Pfizer/BioNTech of Moderna vaccin. Er kunnen ook andere factoren hebben meegespeeld bij deze meldingen.
Ontsteking van het ruggenmerg wordt ook wel myelitis transversa genoemd. Door een ontsteking van het ruggenmerg ontstaan klachten die passen bij een dwarslaesie. Klachten kunnen zijn:
- Acute zwakte in de benen
- Gevoelsstoornissen
- Verstoring van de blaas of de darmen
De zeldzame aandoening komt jaarlijks bij ongeveer 1 op de 100.000 personen voor. Het ontstaat door een auto-immuunreactie. Dit kan veroorzaakt worden door onder andere ziektes en infecties, ook een COVID-19 infectie.
Lees hier meer over ontsteking van het ruggenmerg na vaccinatie.
Lees hier de analyse van de meldingen van Lareb (in het Engels).
Is oorsuizen een bijwerking?
Oorsuizen (tinnitus) is in de bijsluiter van het Janssen vaccin opgenomen als bijwerking. Het EMA heeft besloten deze toe te voegen na analyse van gegevens uit onderzoeken en meldingen. Oorsuizen staat niet in de bijsluiters van de andere coronavaccins.
Bij oorsuizen hoort iemand een piep, sis of bromgeluid zonder dat dat geluid er werkelijk is. Het kan gevolg zijn van langdurige blootstelling aan lawaai, maar ook van afwijkingen aan het gehoororgaan, de hersenen of het kaakgewricht. Daarnaast komt het voor als bijverschijnsel van andere aandoeningen of ontstaat het als bijwerking van bepaalde medicijnen.
Lareb heeft meldingen van oorsuizen op de verschillende coronavaccins. Kijk voor meer informatie hierover op www.lareb.nl/coronameldingen.
Is Guillain-barré een bijwerking?
De zeldzame aandoening Guillain-Barré is opgenomen in de bijsluiter van het Janssen vaccin als zeer zeldzame bijwerking. In de bijsluiter van het AstraZeneca vaccin is het als waarschuwing opgenomen.
Bij Guillain-Barré syndroom valt het immuunsysteem zenuwen buiten het centraal zenuwstelsel aan en beschadigt deze. De aangedane zenuwen zijn vooral gevoelszenuwen en zenuwen die spieren aansturen. De klachten die optreden zijn daarom meestal spierzwakte en gevoelsstoornissen zoals tintelingen in de benen en armen.
Neem contact op met een arts als u de volgende klachten heeft na AstraZeneca of Janssen vaccinatie:
- Dubbel zien of moeilijk de ogen kunnen bewegen;
- Moeite met slikken, kauwen of spreken;
- Coördinatie- of evenwichtsproblemen;
- Moeite met lopen;
- Een tintelend gevoel in handen en voeten;
- Spierzwakte in de armen, benen, borst of het gezicht;
- Problemen met de blaas of darmen.
Lees hier meer informatie over Guillain-Barré na vaccinatie.
Wat is er bekend over uitgebreide zwelling van de arm na vaccinatie?
Na vaccinatie kan zwelling en/of roodheid op de prikplek ontstaan als gevolg van een plaatselijke ontstekingsreactie. Deze zwelling kan soms zeer uitgebreid zijn en zelfs tot over de schouder of de elleboog heen gaan.
Het gaat meestal niet om een infectie of een allergische reactie en behandeling is niet nodig. Koelen kan de pijn en zwelling verzachten. De klachten verdwijnen vanzelf binnen 4 tot 5 dagen. Krijgt u pas na drie of meer dagen last van een dikke arm aan de kant van de prikplek? Neem dan contact op met uw arts.
Wat is bekend over reactivatie van BCG litteken na vaccinatie?
Vaccinatie met het Moderna vaccin kan op het litteken op de prikplaats van de oude Bacillus Calmette Guerin (BCG) vaccinatie roodheid en zwelling geven.
Na vaccinatie met een BCG vaccin ontstaat vaak een litteken. Op dit litteken kan opnieuw een reactie ontstaan. Het wordt dan rood en gezwollen. Soms is er ook sprake van een blaar- of korstvorming. De grootte van deze ontstekingsreactie is meestal rond de 1 tot 2 centimeter.
Lees hier meer over de meldingen die Lareb ontving van reactivatie van het BCG litteken.
Wat is er bekend over overgevoeligheidsreacties op fillers na vaccinatie?
Na het inspuiten van fillers kunnen er soms overgevoeligheidsreacties ontstaan. Dit zijn bijvoorbeeld zwelling, roodheid, pijn of jeuk op de plaats waar de filler is ingespoten. Er kunnen ook bultjes onder de huid, infecties of veranderingen in pigmentatie van de huid ontstaan. Een coronavaccin kan een vertraagde overgevoeligheidsreactie op fillers veroorzaken. Dit kan binnen een dag tot een aantal maanden na vaccinatie ontstaan. Deze reacties kunnen ook voorkomen na infecties, zoals een corona infectie. Overgevoeligheidsreacties op fillers zijn tot nu toe alleen bekend bij de vaccinaties van AstraZeneca, Pfizer/BioNTech, Moderna en bij griepvaccins.
Lees hier meer over de overgevoeligheidsreacties op fillers na AstraZeneca vaccinatie.
Wat is er bekend over epilepsie na vaccinatie?
Bij mensen met epilepsie kan een vaccinatie een epileptische aanval veroorzaken. Ook kan dit ontstaan wanneer iemand koorts krijgt na vaccinatie. Dit kan bij alle vaccins gebeuren. Zie hier voor algemene informatie over vaccins en epilepsie.
Bij de coronavaccins zijn er ook meldingen van een epileptische aanval gedaan. Kijk voor meer informatie hierover op www.lareb.nl/coronameldingen.
Er is geen reden om mensen met epilepsie geen vaccin te geven. Heeft u vaker een epileptische aanval gehad na vaccinatie of na koorts? Bespreek dan met uw arts wat u het beste kunt doen.
Wat is er bekend over menstruatiestoornissen na vaccinatie?
Het EMA heeft geadviseerd om hevige bloedingen tijdens de menstruatie op te nemen als mogelijke bijwerking in de bijsluiters van de coronavaccins van Pfizer/BioNTech (Comirnaty) en Moderna (Spikevax).
Lareb ontvangt ook veel meldingen over menstruatiestoornissen na coronavaccinatie. Het gaat om verschillende klachten, zoals uitblijven van de menstruatie, hevigere menstruatie, doorbraakbloedingen. Lareb ontvangt ook meldingen van postmenopauze bloedingen. Menstruatiestoornissen komen ook zonder vaccinatie vaak voor. Ze kunnen veel oorzaken hebben, zoals een infectie, ziekte of stress.
Er is meer onderzoek nodig om nog meer inzicht te krijgen in menstruatiestoornissen en bloedingen na de menopauze na coronavaccinaties. Het EMA houdt de meldingen hierover goed in de gaten. Lareb doet vervolgonderzoek waarin het aantal vrouwen dat naar de huisarts is gegaan met deze klachten voor en na coronavaccinatie wordt vergeleken. Ook houdt Lareb scherp de gemelde bijwerkingen na boostervaccinatie in de gaten.
Lees hier meer over menstruatiestoornissen en postmenopauzale bloedingen na vaccinatie.
Wat is er bekend over onvruchtbaarheid na vaccinatie?
Er zijn geen aanwijzingen dat de coronavaccins leiden tot een verminderde vruchtbaarheid. Een aantal onderzoeken hebben bij mannen en vrouwen gekeken naar de invloed van de coronavaccins op de vruchtbaarheid. Hierin werden geen nadelige gevolgen gezien voor de vruchtbaarheid van mannen en van vrouwen.
Ook mensen die een IVF behandeling ondergaan kunnen de coronavaccinatie krijgen. Het advies bij IVF is om het vaccinatiemoment met je behandelaar af te stemmen.
Lees hier meer over de coronavaccinatie bij een kinderwens.
Wat is er bekend over overlijdens na vaccinatie?
In Nederland zijn er meldingen van overlijden na coronavaccinatie. Overlijden na vaccinatie wil niet zeggen dat het overlijden is veroorzaakt door de vaccinatie.
In de meldingen met voldoende informatie, is bij een groot deel een al bestaand gezondheidsprobleem de meest voor de hand liggende verklaring voor het overlijden. Bij een aantal meldingen hebben bijwerkingen mogelijk bijgedragen aan het verslechteren van een al kwetsbare gezondheidssituatie of sluimerende onderliggende conditie al dan niet door hoge leeftijd. Het gaat hier om bekende bijwerkingen van de coronavaccins zoals koorts, misselijkheid en algemene malaise. Er zijn ook meldingen van overlijdens na trombose in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes. Kijk voor meer informatie over de meldingen op www.lareb.nl/coronameldingen.
Bekijk hier het overzicht van de meldingen van overlijdens tot 18 februari.
Voor degenen met de grootste kwetsbaarheid of een korte levensverwachting is het raadzaam om een zorgvuldige afweging te maken voor vaccinatie.
Overlijdens melden
Voor overlijden na vaccinatie betekent dit dat een zorgverlener zelf moet inschatten of er vermoedelijk een relatie bestaat tussen de vaccinatie en het overlijden. Melden is niet verplicht als er overduidelijk sprake is van een andere oorzaak dan vaccinatie. Is de relatie nog heel onduidelijk, dan kan het laagdrempelig gemeld worden. Lees hier meer over overlijdens na vaccinatie.
Wie moeten er extra oppassen?
Neem contact op met uw arts als er een bijzondere reden is waarom u misschien extra voorzichtig moet zijn met een vaccinatie. Dit geldt in elk geval voor mensen:
- met een verminderde afweer door ziekte of medicijnen;
De goedgekeurde coronavaccins kunnen gebruikt worden. Mogelijk werken de vaccins minder goed, omdat het immuunsysteem minder goed in staat is om afweerstoffen tegen het vaccin aan te maken. Meer informatie over vaccinatie en afweerstoornissen vindt u hier: https://rijksvaccinatieprogramma.nl/addendum-vaccinatie-en-afweerstoornissen
- die bloedverdunners gebruiken;
De goedgekeurde coronavaccins kunnen gebruikt worden. De coronavaccins worden voorzichtig in een spier toegediend. Dit kan een bloeding of blauwe plek op de prikplaats veroorzaken.
- die allergisch zijn voor één van de bestanddelen van het vaccin;
Bent u allergisch voor een bestanddeel van het vaccin? Dan mag u het vaccin niet krijgen. De bestanddelen van de vaccins kunt u vinden in de bijsluiter.
De coronavaccins bevatten geen gelatine, kippeneiwit of antibioticum.
Ervaren jongeren en kinderen vaker bijwerkingen?
Jongere mensen ervaren over het algemeen vaker bijwerkingen dan ouderen. De meeste bijwerkingen na coronavaccinatie bij kinderen zijn hetzelfde als de bijwerkingen bij (jong)volwassenen. Denk hierbij aan bijwerkingen zoals: reacties op de prikplek, vermoeidheid, spierpijn, hoofdpijn en koorts. De klachten zijn meestal niet erg en verdwijnen vanzelf binnen een paar dagen.
Lees meer over de coronavaccinatie bij kinderen van 5 t/m 11 jaar of bij kinderen van 12 t/m 17 jaar.
Mag ik een coronavaccinatie als ik een chronische ziekte heb?
Heeft u een chronische ziekte? En twijfelt u over de vaccinatie? Neem dan contact op met uw huisarts of behandelende arts. U kunt ook informatie vinden over vaccinatie bij een chronische ziekte bij de patiëntenorganisaties, zoals:
- Diabetes Vereniging Nederland: https://www.dvn.nl/nieuws/coronavirus
- EpilepsieNL: https://epilepsie.nl/over-epilepsie/corona-vaccin-en-epilepsie
- Reuma Nederland: https://reumanederland.nl/leven-met/veelgestelde-vragen-over-de-coronavaccinatie-en-reuma/
- Nationaal MS fonds: https://nationaalmsfonds.nl/ms-en-corona/
- MS vereniging Nederland: https://msvereniging.nl/veelgestelde-vragen-over-de-coronavaccins-en-ms/
- Trombosestichting Nederland: https://www.trombosestichting.nl/nieuws/algemeen/coronavaccin-en-het-gebruik-van-antistollingsmedicatie/
- Vereniging Fibromyalgie en Samenleving: https://www.fesinfo.nl/fibromyalgie-en-het-coronavirus
De LCI geeft ook informatie voor zorgverleners over COVID-19-vaccinatie bij immuungecompromitteerde patiënten.
Stijging of daling van glucosewaardes bij mensen met diabetes
Diabetes Vereniging Nederland wijst mensen met diabetes erop om na de vaccinatie goed te letten op de glucosewaardes. Uit hun ervaringen blijkt dat deze waardes omhoog of omlaag kunnen gaan na vaccinatie. Bijwerkingencentrum Lareb heeft ook een aantal meldingen gekregen van glucoseschommelingen na coronavaccinatie. Er kunnen meerdere verklaringen zijn voor de verandering van de glucosewaardes. Een daling van de glucosewaardes (hypoglykemie) kan bijvoorbeeld ontstaan doordat mensen zich na de vaccinatie niet lekker voelen en minder eten. Het zou ook kunnen dat de vaccinatie een soort stressreactie in het lichaam veroorzaakt waardoor o.a. de cortisollevels omhoog kunnen gaan. Dit kan leiden tot een stijging van de glucosewaarden (hyperglykemie). Glucoseschommelingen komen ook voor bij een flinke verkoudheid of griep. Coronavaccinaties hebben ook griepachtige verschijnselen als bijwerking.
Lareb heeft ook vragenlijstonderzoek gedaan onder gevaccineerden. Van de 1316 deelnemers met diabetes rapporteerden 22 (1,7%) schommelende bloedsuikerspiegels. Het komt dus niet vaak voor, maar het kan bij sommige patiënten wel veel impact hebben.
Mag ik een coronavaccinatie als ik systemisch capillairleksyndroom heb gehad?
Mensen die eerder systemisch capillairleksyndroom (SCLS) hebben gehad, mogen geen AstraZeneca vaccin of Janssen vaccin krijgen. Dit is namelijk als contra-indicatie en als bijwerking toegevoegd aan de bijsluiter van deze vaccins. Bij het Moderna vacccin is bekend dat mensen met een voorgeschiedenis van deze ziekte een opvlamming kunnen krijgen.
Mensen die na coronavaccinatie met het AstraZeneca vaccin of Janssen vaccin systemisch capillairleksyndroom hebben ontwikkeld, mogen in principe geen tweede coronavaccinatie krijgen. In sommige gevallen kan een ander coronavaccin worden gegeven. Overleg dit altijd met uw behandelende specialist.
Het capillairleksyndroom komt zeer zelden voor. Bij deze ernstige ziekte lekt vloeistof weg uit de haarvaten. Dat zorgt voor een lage bloeddruk, zwelling van vooral de armen en benen, verdikking van het bloed en te weinig albumine in het bloed.
Heeft u de AstraZeneca of Janssen vaccinatie gehad en ervaart u een of meer van de volgende klachten in de paar dagen na de vaccinatie?
- Een snelle zwelling van de armen en benen
- Plotselinge gewichtstoename
- Vaak in combinatie met een duizelig gevoel (door lage bloeddruk)
Neem dan meteen contact op met een arts.
Mag ik een coronavaccinatie als ik eerder een allergische reactie heb gehad?
Heftige allergische reacties na een vaccinatie zijn heel zeldzaam, maar niet uit te sluiten. Dezelfde klachten kunnen ook ontstaan zonder dat het een echte allergische reactie is.
Lareb ontving ook meldingen van heftige allergische reacties na coronavaccinatie. Het gaat hier om 1 tot 8 meldingen van anafylaxie per 1 miljoen gegeven eerste coronavaccinaties. Tot nu toe zijn er minder meldingen van heftige allergische reacties na de tweede coronavaccinatie dan na de eerste.
Bent u allergisch voor (één van) de stoffen in het vaccin? Of kreeg u na de eerste vaccinatie een allergische reactie die waarschijnlijk door de vaccinatie is veroorzaakt? Uit een proef van zes ziekenhuizen blijkt dat er voldoende mogelijkheden zijn om mensen met een allergische reactie alsnog veilig te vaccineren.
Vanaf 21 oktober 2021 hebben mensen waarvan de GGD weet dat ze een eerste of tweede vaccinatie hebben afgezegd om medische redenen een brief ontvangen. In de brief staat dat u een afspraak kunt maken bij de huisarts. Als u geen brief heeft ontvangen, maar wel allergisch bent, dan kunt u alsnog contact opnemen met de huisarts. Die kan u doorverwijzen, wanneer dat nodig is, naar een allergoloog. De allergoloog adviseert of de vaccinatie veilig is voor u. Kijk voor meer informatie op de website van de LCI.
Hoewel de kans op herhaling klein lijkt, is het advies om contact opnemen met de huisarts indien u een herhaalprik wilt en een allergische reactie heeft ervaren na een eerdere vaccinatie. De huisarts kan u doorverwijzen naar een allergoloog wanneer dat nodig is. De allergoloog adviseert of de vaccinatie veilig is voor u.
Lees hier meer over allergische reacties na vaccinatie.
Mag ik een coronavaccinatie als ik zwanger ben of borstvoeding geef?
Coronavaccinatie tijdens de zwangerschap
Wereldwijd zijn tot nu toe grote aantallen zwangere vrouwen gevaccineerd tegen COVID-19. De eerste resultaten zijn geruststellend. Er worden geen nadelige gevolgen gezien voor de zwangerschap en het ongeboren kind. Dit is in overeenstemming met de zeer uitgebreide ervaring met verschillende andere niet-levende vaccins tijdens de zwangerschap. De multidisciplinaire werkgroep COVID-19 en Zwangerschap adviseert alle zwangere vrouwen om zich te laten vaccineren. Bij voorkeur met Pfizer/BioNTech of Moderna. Lees hier meer over coronavaccinatie en zwangerschap.
Coronavaccinatie tijdens het geven van borstvoeding
Er worden geen nadelige gevolgen verwacht voor het kind na coronavaccinatie van de moeder tijdens de borstvoedingsperiode. Er is veel onderzoek gedaan naar andere niet-levende vaccins. Deze worden tijdens de borstvoedingsperiode gezien als veilig. Op basis hiervan en op basis van de ervaring met het coronavaccin tot nu toe, worden er geen nadelige gevolgen voor het kind verwacht. De ervaring is vooral opgedaan met het vaccin van Pfizer/BioNTech en van Moderna.
Antistoffen die de moeder aanmaakt na vaccinatie, zijn aangetoond in de moedermelk. Deze antistoffen kunnen bijdragen aan de bescherming van het kind tegen een corona-infectie.
De multidisciplinaire werkgroep COVID-19 & Zwangerschap ziet geen bezwaar in het vaccineren van vrouwen die borstvoeding geven. Lees hier meer over coronavaccinatie en borstvoeding.