Aa Lettergrootte
16
 
Luchtwegverwijdende middelen bij astma tijdens de zwangerschap
Overzicht

Tijdens de zwangerschap gaat de voorkeur uit naar de kortwerkende middelen salbutamol en terbutaline. Als een kortwerkend middel onvoldoende effect heeft, kan salmeterol of formoterol worden gebruikt. Over het gebruik van vilanterol zijn geen gegevens bekend.

Risico indeling
  • Meest veilig Dit geneesmiddel is -binnen deze groep- de veiligste keuze voor gebruik tijdens de zwangerschap. Er is, in onderzoek of in de praktijk, geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen of andere nadelige effecten op de zwangerschap.
    • - salbutamol (inhalatie)
    • - salmeterol
    • - terbutaline
  • Waarschijnlijk veilig Dit geneesmiddel kan gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Maar indien mogelijk heeft een geneesmiddel uit de categorie ‘Meest veilig’ de voorkeur. Bijvoorbeeld omdat er meer onderzoek is gedaan naar dat middel (zie tekst ‘Meer weten’).
    • - formoterol
  • Mogelijk risico Dit geneesmiddel kan mogelijk nadelige effecten hebben op zwangerschap of –ongeboren- kind (zie tekst ‘Meer weten’). Weeg de mogelijke nadelige effecten af tegen het belang van behandeling van de moeder. Overweeg of een veiliger middel gebruikt kan worden of voer extra controles uit.
    • - salbutamol (systemisch)
  • Risico onbekend Over gebruik van dit geneesmiddel tijdens de zwangerschap is geen of onvoldoende informatie beschikbaar. Het is niet mogelijk om een uitspraak te doen over de veiligheid. Kies bij voorkeur voor een middel waarvan meer bekend is over de veiligheid.
    • - fenoterol
    • - vilanterol

Kortwerkende sympathicomimetica (salbutamol, terbutaline, fenoterol)
Tijdens de zwangerschap gaat de voorkeur gaat uit naar de kortwerkende middelen salbutamol en terbutaline. Er is veel onderzoek gedaan naar het gebruik van deze middelen in de zwangerschap. De beschikbare gegevens laten geen duidelijk hoger risico op aangeboren afwijkingen of andere nadelige effecten zien. Er is weinig ervaring met het gebruik van fenoterol.
Na inhalatie worden kortwerkende bètamimetica slechts in een geringe hoeveelheid in het lichaam opgenomen. Bij systemische toediening kan foetale tachycardie optreden. Bij systemisch gebruik rond de partus kunnen naast tachycardie ook andere reversibele farmacologische effecten optreden bij de neonaat, zoals hypo­glykemie en tremor. Sympathicomimetica worden aan het eind van de zwangerschap ook als weeënremmer gebruikt.

Langwerkende sympathicomimetica (salmeterol, formoterol, vilanterol)
Als tijdens de zwangerschap met een langwerkend sympathicomimeticum gestart wordt, kunnen salmeterol en formoterol worden gebruikt. Over deze middelen zijn de meeste gegevens bekend. Er zijn geen aanwijzingen dat het gebruik van salmeterol en formoterol tijdens de zwangerschap leidt tot een  hoger risico op aangeboren afwijkingen of andere nadelige effecten. Over salmeterol zijn veel gegevens bekend, over formoterol is een redelijke hoeveelheid informatie beschikbaar. In de praktijk wordt formoterol ook veelvuldig gebruikt. De twee middelen lijken niet te verschillen wat betreft de mogelijke effecten.
Over het gebruik van vilanterol tijdens de zwangerschap zijn geen gegevens bekend.

Behandeling astma tijdens de zwangerschap
Behandel astma optimaal tijdens de zwangerschap. Een goede controle van de klachten is belangrijk, ook als over het gebruik van het middel tijdens de zwangerschap onvoldoende gegevens bekend zijn.

De voorkeur gaat uit naar een inhalatie-corticosteroïd (beclometason, budesonide of fluticason) en eventueel een kortwerkend bèta-2-sympathicomimeticum (salbuta­mol of terbutaline). Als de klachten hiermee onvoldoende onder controle zijn, kan een langwerkend bèta-2-sympathicomimeticum (salmeterol of formoterol) toegevoegd worden. Als ook deze middelen onvoldoende effect hebben, kan het gebruik van een parasympathicolyticum (ipratropium), een oraal corticosteroïd (predniso(lo)n), een leukotriëenantagonist (montelukast) of theofylline overwogen worden.

Met astmamedicatie is veel gebruikservaring opgedaan tijdens de zwangerschap. Het is lastig om onderscheid te maken tussen de mogelijke effecten van de astmaklachten en van de gebruikte geneesmiddelen.

Astma tijdens de zwangerschap
Astma is één van de meest voorkomende chronische aandoeningen bij zwangere vrou­wen. De prevalentie ligt tussen de 4 tot 12%. Het verloop van astma tijdens de zwan­gerschap kan variëren en hangt waarschijnlijk samen met klachtencontrole vóór de zwangerschap. Zwangere vrouwen met astma hebben een licht verhoogd risico op pre-eclampsie, vroeggeboorte of een kind met een laag geboortegewicht en een te geringe lichaamslengte. Exacerbaties, het gebruik van orale corticosteroï­den en de ernst van de astma spelen daarbij een rol. Het risico op niet-ernstige aangeboren afwijkingen is heel licht verhoogd bij zwangere vrouwen met astma. De neonatale sterfte lijkt te zijn verhoogd, net als het aantal ziekenhuisopnames van de pasge­borenen.
 

Laatst bijgewerkt op 07-10-2019


Ook interessant

Bij elke zwangerschap is er een basisrisico van 10 tot 15% op een miskraam en van 2 tot 4% op het krijgen van een baby met een aangeboren afwijking. De informatie bij zwangerschap gaat over de vraag of dit risico groter wordt door gebruik van het geneesmiddel of vaccin. Daarnaast bespreken we diverse andere risico’s voor het ongeboren kind, zoals de kans op vroeggeboorte of een laag geboortegewicht. De informatie bij borstvoeding is gebaseerd op het mogelijke risico voor de zuigeling, uitgaande van een gezonde, voldragen baby van 0 tot 2 maanden. Bij een te vroeg geboren, kleine, lichte of zieke baby moet men extra voorzichtig zijn. Een oudere zuigeling is juist minder kwetsbaar. We gaan bij zwangerschap en borstvoeding uit van de gebruikelijke dosering, zonder dat de patiënt daarbij andere geneesmiddelen gebruikt. Of het gebruik van een geneesmiddel de beste keuze is, en welk geneesmiddel in dat geval de voorkeur heeft, kan per persoon en per situatie verschillen. Daarom is goed overleg tussen zorgverlener en patiënt essentieel. Deze informatie is bedoeld ter ondersteuning van dit overleg en kan de medische zorg niet vervangen.