Bij een wegraking na vaccinatie is er meestal sprake van een vasovagale reactie
Er is een kortdurende ontregeling van het autonome zenuwstelsel [1, 4, 6]. Hierbij ontstaat er snel een verwijding van de bloedvaten en vertraagt de hartslag. Hierdoor daalt de bloeddruk plotseling en krijgen de hersenen even minder bloed. Het neerleggen van iemand die dreigt flauw te vallen of het laten zitten met het hoofd tussen de knieën zorgt voor sneller herstel [2, 3, 7]. Ook wordt hiermee voorkómen dat de patiënt valt en zich verwondt [1 4]
Vóór het daadwerkelijk flauwvallen zijn er vaak klachten
Klachten die samen kunnen gaan met flauwvallen zijn een licht gevoel in het hoofd, zwarte vlekken voor de ogen, zweten, misselijkheid, bleekheid, een piep in de oren of geeuwen [2, 3, 5]. Meestal wordt iemand die flauwvalt slap en kan daardoor vallen. Ook verstijfd omvallen komt voor [2, 3]. Door de verminderde bloedtoevoer naar de hersenen kunnen er tijdens het flauwvallen soms schokken van armen en benen ontstaan [3-5]. Ook incontinentie komt voor. Een tongbeet komt gewoonlijk niet voor bij een vasovagale wegraking [3, 5].
Angst, stress en pijnprikkels lokken een vasovagale reactie uit
Deze drie prikkels komen ook voor rondom de vaccinatie [3, 4]. Daarom kan flauwvallen, bij personen die gevoelig zijn voor deze prikkels, bij een volgende vaccinatie opnieuw optreden [8]. Voorkóm flauwvallen door niet te lang te staan, niet te lang in een warme en benauwde ruimte te zijn en door regelmatig iets te eten en drinken. Het kan ook helpen om spieren aan te spannen als je dreigt flauw te vallen [7].
Flauwvallen na vaccinatie komt vooral voor bij tieners en jongvolwassenen
Bij 4- tot 6-jarigen komt flauwvallen ook regelmatig voor [1, 4]. Flauwvallen treedt meestal op binnen een uur na vaccinatie, en dan vooral binnen 15 minuten [1, 4, 9]. Het wordt daarom aangeraden om gevaccineerden de eerste 15 minuten na vaccinatie goed in de gaten te houden. Daarnaast wordt geadviseerd om oudere kinderen zittend te vaccineren en om kleinere kinderen op schoot te vaccineren [1].
- Centers for Disease Control and Prevention. General Best Practice Guidelines for Immunization: Best Practices Guidance of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP): Preventing and Managing [Internet]. 2020. Geraadpleegd op 2 december 2020. Beschikbaar via https://www.cdc.gov/vaccines/hcp/acip-recs/general-recs/index.htm
- Pinkhof geneeskundig woordenboek. 11de ed. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2006
- de Jongh TOH, van Dijk JG. Wegraking. Huisarts & Wetenschap. 2003-06-01;46(7):396-400
- Braun MM, Patriarca PA, Ellenberg SS. Syncope after immunization. Archives of pediatrics & adolescent medicine. 1997-03-01;151(3):255-9
- Kuks JBM, Snoek JW. Klinische neurologie. 16de ed. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2008
- Van der Meer J. Interne geneeskunde. 14de ed. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2010
- Thuisarts.nl. Flauwvallen [Internet]. Geraadpleegd op 2 december 2020. Beschikbaar via https://www.thuisarts.nl/flauwvallen
- Daroff RB CM. Syncope, faintness, dizziness, and vertigo. In: Kasper DL, Fauci AS, Longo DL, Braunwald E, Hauser SL, Jameson JL, editors. Harrison's Principles of Internal Medicine. 16th ed. McGraw-Hill; 2005. p. 126-33
- Hilgersom W.J.A, van Boekel A.A.W, Rümke H.C. Aanvallen na vaccinatie van zuigelingen en peuters Tijdschrift Jeugdgezondheidszorg. 2017-01-16;2017(49):2-7
- Haaksman M, van Erp-van Boekel A.A.W, Ederveen E.G.T. Wegrakingen na vaccinatie: vasovagale syncope, hypotonehyporesponsieve episode en breath holding spell Tijdschrift voor Jeugdgezondheidszorg. 2022-05-16;54(2-3):43-46
Laatst bijgewerkt op 05-09-2022