Wegraking door adem inhouden (breath holding spell) na vaccinatie

In het kort

De breath holding spell is een vorm van wegraking die soms bij jonge kinderen voorkomt na vaccinatie. Breath holding spells ontstaan in situaties waarin het kind boos, gefrustreerd of bang is of waarin het pijn heeft. Kinderen houden dan de adem in, waarna ze blauw aanlopen en uiteindelijk het bewustzijn verliezen. Op dat moment kan het kind de adem niet meer inhouden en gaat het weer ademhalen. Hierdoor verdwijnt de blauwe kleur en komt het kind weer bij bewustzijn. Een breath holding spell duurt minder dan 1 minuut. Het is een onschuldig verschijnsel waar kinderen spontaan van herstellen zonder dat behandeling nodig is. [1-4]

Achtergrondinformatie

Een breath holding spell kan zich op twee verschillende manieren uiten
Er is een vorm met blauwe verkleuring en een vorm met bleekheid. De blauwe vorm komt het meeste voor. De uitlokkende factor hiervoor is vooral boosheid of frustratie [1, 5]. Een blauwe breath holding spell begint vaak met hard huilen of een uiting van frustratie. In een reflex stopt het kind de ademhaling na de uitademing. Hierdoor komt er te weinig zuurstof in het bloed en wordt het kind blauw en slap. Als ook de hersenen te weinig zuurstof krijgen, raakt het kind buiten bewustzijn. Hierdoor kan het kind de ademhaling niet meer inhouden, begint het weer te ademen en de blauwe kleur verdwijnt [1, 3, 5]. De bewusteloosheid duurt meestal niet meer dan enkele seconden. De gehele breath holding spell duurt minder dan een minuut [5].

Eigenlijk is een bleke breath holding spell een vasovagale reactie
De uitlokkende factor van de bleke breath holding spell is vooral pijn of angst [1, 5, 6]. Meestal is er bij deze vorm geen of kort sprake van huilen. Daarnaast is de duur van het inhouden van de adem korter [5]. De uitlokkende factor geeft prikkeling van de zenuw nervus vagus. Hierdoor vertraagt de hartslag en verlaagt de bloeddruk. Dit zorgt ervoor dat er minder bloed naar het hoofd toe gaat. Het kind wordt bleek, slap en raakt buiten bewustzijn [6]. Hierna verloopt de bleke breath holding spell vergelijkbaar als de blauwe vorm [5].

Breath holding spells komen vooral voor bij jong kinderen tussen de 6 maanden en 5 jaar oud
De eerste breath holding spell treedt bijna altijd op vóór het kind 2 jaar oud is. Een enkele keer ontstaat een breath holding spell vóór de leeftijd van 6 maanden [3, 5]. Het optreden ervan verdwijnt meestal vanzelf voor de leeftijd van vijf jaar. Het kind leert dan om op een andere manier met emoties om te gaan [3].

Het inhouden van de adem bij een breath holding spell gebeurt onbewust
Bij een breath holding spell houdt het kind de adem in tijdens de uitademing. Als een kind expres de adem inhoudt gebeurt dit juist tijdens de inademing [1]. Bij een breath holding spell weet het kind niet hoe het met de uitlokkende prikkel moet omgaan. Hierdoor vergeet het kind adem te halen [3].

arrow icon
  • van Spanje I, Knuistingh Neven A, Eekhof J. Breath-holding spells. Huisarts & Wetenschap. 2010-01-01;53(10):565-7
  • Hilgersom W.J.A, van Boekel A.A.W, Rümke H.C. Aanvallen na vaccinatie van zuigelingen en peuters Tijdschrift Jeugdgezondheidszorg. 2017-01-16;2017(49):2-7
  • Schieving JH. Breath-holding-spells [Internet]. 2019. Geraadpleegd op 30 oktober 2020. Beschikbaar via: https://www.kinderneurologie.eu/ziektebeelden/geenepilepsie/breathholdingspells.php
  • Leung AKC, Leung AAM, Wong AHC. Breath-Holding Spells in Pediatrics: A Narrative Review of the Current Evidence. Current pediatric reviews. 2019-01-01;15(1):22-29
  • Haaksman M, van Erp-van Boekel A.A.W, Ederveen E.G.T. Wegrakingen na vaccinatie: vasovagale syncope, hypotonehyporesponsieve episode en breath holding spell Tijdschrift voor Jeugdgezondheidszorg. 2022-05-16;54(2-3):43-46
  • Schieving JH. Reflex anoxic seizure [Internet]. 2019. Geraadpleegd op 30 oktober 2020. Beschikbaar via: https://www.kinderneurologie.eu/ziektebeelden/geenepilepsie/reflexanoxic.php

Laatst bijgewerkt op 05-09-2022