Koorts kan ontstaan door een ontstekingsreactie op de injectieplaats
Koorts kan ook het gevolg zijn van een immuunreactie op fragmenten van de virussen of bacteriën in de vaccins. Beide reacties zorgen ervoor dat macrofagen en endotheelcellen endogene pyrogenen gaan aanmaken, zoals interleukine-1 en tumor necrosefactor alfa. Deze pyrogenen gaan via het bloed naar de hypothalamus in de hersenen. In de hypothalamus wordt de lichaamstemperatuur geregeld via cellen met een thermostaatfunctie. Als de pyrogenen bij de hypothalamus komen, zal de thermostaat hoger worden gezet waarna koorts ontstaat [3, 4].
Bij koorts is er sprake van een lichaamstemperatuur ≥ 38°C en <40,5°C
Bij een lichaamstemperatuur ≥37,5°C en <38°C spreekt men van temperatuurverhoging. Als er sprake is van een lichaamstemperatuur ≥40,5°C en ≤42°C spreekt men van hyperpyrexie en bij >42°C van hyperthermie. Hyperthermie komt zelden voor na vaccinatie. De meest voorkomende oorzaak van hyperthermie is een infectie in de hersenen zoals meningitis. [1, 5, 6]
Bij geïnactiveerde vaccins ontstaat koorts meestal 3 tot 24 uur na vaccinatie
Bij de meeste gevaccineerden ontstaat koorts 6 tot 8 uur na vaccinatie. Bij levend verzwakte vaccins is de latentietijd van koorts afhankelijk van de incubatietijd van de ziekteverwekkers in het vaccin. Na BMR vaccinatie (bof, mazelen, rode hond) is dit 5 tot 12 dagen en ligt de tijdspiek bij 8 tot 9 dagen [1]. Bij het gele koorts vaccin is dit 3 tot 6 dagen na vaccinatie [7]. Bij het oraal buiktyfus vaccin en oraal rotavirus vaccin gaat koorts vaak samen met maag- en darmklachten. Klachten na oraal rotavirus vaccin ontstaan 1 tot 4 dagen na vaccinatie. Bij het oraal buiktyfus vaccin is dit na 7 tot 14 dagen [8, 9]. Na BCG vaccinatie (tuberculose) is koorts vooral te verwachten in combinatie met een reactie op de injectieplaats. Dit kan ook langere tijd na vaccinatie zijn, omdat deze specifieke reactie ook nog na 3 maanden kan ontstaan [10].
Behandeling van koorts is meestal niet nodig
Koortsverlagende middelen helpen niet bij het bestrijden van het ziekteproces. Door de koortsverlagende en pijnstillende werking kan men zich wel beter voelen. Het standpunt in Nederland is dat medicamenteuze behandeling van koorts tot 39,5°C bij jonge kinderen over het algemeen niet nodig is. Bij hogere koorts en koortsconvulsies kan paracetamol of ibuprofen worden gegeven. Paracetamol heeft de voorkeur, omdat daarmee de meeste ervaring is opgedaan [3].
Laatst bijgewerkt op 06-01-2021