Vaccinaties leiden niet tot meer sterfte

In het kort

Verschillende onderzoeken laten zien dat vaccinaties niet leiden tot meer sterfte, maar wereldwijd heel veel overlijdens juist voorkómen. Een ernstige bekende bijwerking kan soms wel leiden tot een overlijden. Het gaat dan wel om zeer uitzonderlijke situaties. Bijvoorbeeld wanneer er een ernstige allergische reactie, een anafylactische shock, optreedt na vaccinatie. Of bij de zeldzame bijwerking trombose met een tekort aan bloedplaatjes van het AstraZeneca en Janssen coronavaccin [1-14].

Achtergrondinformatie

Er zijn honderden meldingen van overlijdens na coronavaccinatie ontvangen
Bij een groot deel van deze meldingen was een al bestaand gezondheidsprobleem de meest voor de hand liggende verklaring voor het overlijden. Bij een aantal meldingen hebben bijwerkingen mogelijk bijgedragen aan het verslechteren van een al kwetsbare gezondheidssituatie of sluimerende onderliggende conditie, al dan niet door hoge leeftijd. In een aantal gevallen was COVID-19 de oorzaak van het overlijden. Bij de zeldzame bijwerking trombose in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes (TTS) zijn er ook een paar overlijdens gemeld na coronavaccinatie. Bij sommige meldingen van overlijdens was er sprake van een andere ernstige bekende bijwerking, zoals bijvoorbeeld myocarditis. Dat dit optreedt ná vaccinatie betekent niet dat het vaccin altijd de oorzaak is. Het kan ook een andere oorzaak hebben.

In het verleden zijn er wel eens mensen overleden na toediening van een vervuild vaccin
Kwaliteitsdefecten van een vaccin of het verkeerd bewaren van een vaccin kan leiden tot contaminatie. Een toxische shock zou daarbij kunnen optreden met overlijden als gevolg [15]. In Duitsland werd dit in 1929 gezien na vaccinatie met een gecontamineerd BCG-vaccin. In 1955 kregen meer dan 100 kinderen poliomyelitis na toediening van een poliovaccin waarin een onvoldoende levend verzwakt poliovirus was verwerkt, als gevolg van een productiefout. De monitoring van vaccins is inmiddels enorm verbeterd. Het is dan ook zeer onwaarschijnlijk dat zo een voorval in de toekomst weer kan gebeuren [15, 16].

Verschillende onderzoeken tonen aan dat vaccinaties niet leiden tot meer sterfte
Dit blijkt uit onderzoeken waarbij het aantal overlijdens in een grote groep mensen die gevaccineerd is, werd vergeleken met het aantal overlijdens in een groep die niet gevaccineerd is. Hieruit kwam naar voren dat er niet meer overlijdens waren in de groep gevaccineerden ten opzichte van de groep niet-gevaccineerden [1, 3, 16]. Daarnaast zijn er ook observationele studies gedaan. Deze studies vonden dat het aantal overlijdens na vaccinatie overeenkomt met de achtergrondincidentie. Dit betekent dat ook zonder vaccinatie de sterftecijfers hetzelfde zouden zijn [2, 4, 17].

Vaccinaties kunnen overlijdens voorkomen
Dit is onder andere onderzocht voor vaccinaties tegen pneumokokken, bof, mazelen en rodehond (BMR), difterie, kinkhoest, polio en tetanus (DKTP), meningokokken A en COVID-19 [3-11, 18, 19]. Ook bij mensen met chronische ziekten of comorbiditeit zou sterfte voorkomen kunnen worden door vaccinatie [6, 10]. Doordat vaccinaties infecties en daarmee ernstige complicaties en ziekenhuisopnames voorkomen, wordt het aantal overlijdens verminderd [3-5, 7, 18, 19]. Zo kan bijvoorbeeld de BMR-vaccinatie het congenitaal rubellasyndroom voorkomen en daarmee ook ernstige complicaties waaronder sterfte [4]. Ook zou groepsimmuniteit door vaccinaties kunnen bijdrage aan het verminderen van sterfte [20, 21].

arrow icon
  • Kokia ES, Silverman BG, Green M. Deaths following influenza vaccination--background mortality or causal connection? Vaccine. 2007-12-12;25(51):8557-61
  • Anderson ML, Dobkin C, Gorry D. The Effect of Influenza Vaccination for the Elderly on Hospitalization and Mortality: An Observational Study With a Regression Discontinuity Design. Ann Intern Med. 2020-04-07;172(7):445-452
  • McCarthy NL, et al. Vaccination and 30-Day Mortality Risk in Children, Adolescents, and Young Adults. Pediatrics. 2016-03-01;137(3):e20152970
  • Vynnycky E, Papadopoulos T, Angelis K. The impact of Measles-Rubella vaccination on the morbidity and mortality from Congenital Rubella Syndrome in 92 countries. Hum Vaccin Immunother. 2019-01-01;15(2):309-316
  • Singh T, Taitel M, Loy D. Estimating the Effect of a National Pharmacy-Led Influenza Vaccination Voucher Program on Morbidity, Mortality, and Costs. J Manag Care Spec Pharm. 2020-01-01;26(1):42-47
  • Fukuta H, Goto T, Wakami K. The effect of influenza vaccination on mortality and hospitalization in patients with heart failure: a systematic review and meta-analysis. Heart Fail Rev. 2019-01-01;24(1):109-114
  • Zhang YY, Tang XF, Du CH. Comparison of dual influenza and pneumococcal polysaccharide vaccination with influenza vaccination alone for preventing pneumonia and reducing mortality among the elderly: A meta-analysis. Hum Vaccin Immunother. 2016-12-01;12(12):3056-3064
  • Sánchez-Ramos EL, Monárrez-Espino J, Noyola DE. Impact of vaccination on influenza mortality in children <5years old in Mexico. Vaccine. 2017-03-01;35(9):1287-1292
  • McGovern ME, Canning D. Vaccination and all-cause child mortality from 1985 to 2011: global evidence from the Demographic and Health Surveys. Am J Epidemiol. 2015-11-01;182(9):791-8
  • Christiansen CF, Thomsen RW, Schmidt M. Influenza vaccination and 1-year risk of myocardial infarction, stroke, heart failure, pneumonia, and mortality among intensive care unit survivors aged 65 years or older: a nationwide population-based cohort study. Intensive Care Med. 2019-07-01;45(7):957-967
  • Kaufmann SHE. Highly affordable vaccines are critical for our continued efforts to reduce global childhood mortality. Hum Vaccin Immunother. 2019-01-01;15(11):2660-2665
  • Moro PL, Arana J, Cano M. Deaths Reported to the Vaccine Adverse Event Reporting System, United States, 1997-2013. Clin Infect Dis. 2015-09-15;61(6):980-7
  • Dudley MZ, Salmon DA, Halsey NA, Orenstein WA, Limaye RJ, O'Leary ST, et al. Do Vaccines Cause Hypersensitivity Reactions? The Clinician’s Vaccine Safety Resource Guide Optimizing Prevention of Vaccine-Preventable Diseases Across the Lifespan: Springer; 2018. p. 267-74
  • McNeil MM, et al. Risk of anaphylaxis after vaccination in children and adults. J Allergy Clin Immunol. 2016-03-01;137(3):868-78
  • Gold MS, Balakrishnan MR, Amarasinghe A. An approach to death as an adverse event following immunization. Vaccine. 2016-01-04;34(2):212-217
  • Miller ER, Moro PL, Cano M. Deaths following vaccination: What does the evidence show? Vaccine. 2015-06-26;33(29):3288-92
  • Rue-Cover A, et al. Death and serious illness following influenza vaccination: a multidisciplinary investigation. Pharmacoepidemiol Drug Saf. 2009-06-01;18(6):504-11
  • Arbel R, et al. BNT162b2 Vaccine Booster and Mortality Due to Covid-19. The New England journal of medicine. 2021-12-08
  • Wollschläger D, Gianicolo E, Blettner M. Association of COVID-19 mortality with COVID-19 vaccination rates in Rhineland-Palatinate (Germany) from calendar week 1 to 20 in the year 2021: a registry-based analysis. European journal of epidemiology. 2021-12-12
  • Grau I, Ardanuy C, Cubero M. Declining mortality from adult pneumococcal infections linked to children's vaccination. J Infect. 2016-04-01;72(4):439-49
  • Baldo V, et al. Pneumococcal Conjugated Vaccine Reduces the High Mortality for Community-Acquired Pneumonia in the Elderly: an Italian Regional Experience. PloS one. 2016-11-15;11(11):e0166637

Laatst bijgewerkt op 11-01-2021