Het is onduidelijk of vaccinatie schildkieraandoeningen kan veroorzaken. Ook is onbekend of klachten bij bestaande schildklieraandoeningen erger worden door vaccinatie. Nieuwe schildklieraandoeningen of verergering van bestaande klachten zijn wel gemeld na vaccinatie. Dit is bijvoorbeeld gemeld bij de vaccinatie tegen COVID-19, humaan papillomavirus (HPV) en hepatitis B. Bij een schildklieraandoening werkt de schildklier te snel of te traag. Ook kan de schildklier een afwijkende vorm hebben of knobbels. De klachten die passen bij een schildklieraandoeningen kunnen erg uiteenlopen. Neem contact op met een arts als u vermoedt een schildklieraandoening te hebben [1-9].
Achtergrondinformatie
Schildklieraandoeningen en ontregelingen komen vaker voor, ook zonder vaccinatie
Jaarlijks wordt bij 3 tot 17 op 10.000 mensen een te snel of te traag werkende schildklier vastgesteld. Ontregeling van de schildklier komt vaak voor, ook zonder vaccinatie en ook wanneer schildkliermedicatie goed is ingesteld. Bij de ziekte van Graves, een aandoening waarbij de schildklier te snel werkt, komt een terugval bij meer dan de helft van de patiënten voor. Ook als medicatie al wordt afgebouwd. Het ontstaan van een ontregeling van de schildklier hangt van meerdere factoren af. Het is onduidelijk hoe dit precies wordt veroorzaakt [1-3, 10].
Schildklieraandoeningen zijn gemeld na coronavaccinatie
De meest gerapporteerde schildklieraandoeningen na coronavaccinatie zijn de ziekte van Graves en niet-chronische schildklierontsteking. Over het algemeen treden klachten binnen twee maanden op en gemiddeld na elf dagen. In enkele studies over de ziekte van Graves werd ook aangetoond dat na behandeling met schildkliermedicatie een volgende Coronavaccinatie veilig kon worden toegediend [5]. Het is onduidelijk of ontregeling na coronavaccinatie ook voorkomt bij een te traag werkende schildklier. In een groot cohort onderzoek met 47.000 deelnemers met een traag werkend schildklier werd geen significant verhoogd risico op ontregeling van de schildklier gevonden na coronavaccinatie [3, 11-14].
Er is weinig bekend over hoe vaccinatie schildklierstoornissen kan veroorzaken
In de literatuur worden mogelijke mechanismes beschreven die het ontstaan van auto-immuunziekten, waaronder schildklieraandoeningen, na vaccinatie kunnen verklaren. De eerste is gebaseerd op een moleculaire nabootsing (moleculaire mimicry). Het eigen afweersysteem maakt antilichamen aan die niet alleen op ziekteverwekkers zoals virussen reageren, maar ook op lichaamseigen weefsels zoals de schildklier. Een mogelijk ander mechanisme is dat een infectie of vaccinatie het immuunsysteem aanzet tot het actief maken van antilichamen die weefsels in het eigen lichaam aanvallen. Dit mechanisme speelt mogelijk ook een rol bij het ontstaan van de ziekte van Hashimoto en de ziekte van Graves. Een derde genoemd mechanisme is een reactie op een van de hulpstoffen in het vaccin. Uit studies blijkt echter dat er geen bewijs is dat hulpstoffen het risico op auto-immuunziektes kunnen verhogen [3, 15].
Struja T, et al. Can we predict relapse in Graves' disease? Results from a systematic review and meta-analysis. European journal of endocrinology. 2017-01-01;176(1):87-97Tun NN, Beckett G, Zammitt NN. Thyrotropin Receptor Antibody Levels at Diagnosis and After Thionamide Course Predict Graves' Disease Relapse. Thyroid : official journal of the American Thyroid Association. 2016-08-01;26(8):1004-9Caironi V, Pitoia F, Trimboli P. Thyroid Inconveniences With Vaccination Against SARS-CoV-2: The Size of the Matter. A Systematic Review. Frontiers in endocrinology. 2022-06-23;13:900964Passah A, Arora S, Damle NA. Occurrence of Subacute Thyroiditis following Influenza Vaccination. Indian journal of endocrinology and metabolism. 2018-09-01;22(5):713-714Altay FA, Güz G, Altay M. Subacute thyroiditis following seasonal influenza vaccination. Human vaccines & immunotherapeutics. 2016-04-02;12(4):1033-4Hsiao JY, Hsin SC, Hsieh MC. Subacute thyroiditis following influenza vaccine (Vaxigrip) in a young female. The Kaohsiung journal of medical sciences. 2006-06-01;22(6):297-300Toft J, Larsen S, Toft H. Subacute thyroiditis after hepatitis B vaccination. Endocrine journal. 1998-02-01;45(1):135Willame C, Gadroen K, Bramer W. Systematic Review and Meta-analysis of Postlicensure Observational Studies on Human Papillomavirus Vaccination and Autoimmune and Other Rare Adverse Events. The Pediatric infectious disease journal. 2020-04-01;39(4):287-293Arnheim-Dahlström L, Pasternak B, Svanström H. Autoimmune, neurological, and venous thromboembolic adverse events after immunisation of adolescent girls with quadrivalent human papillomavirus vaccine in Denmark and Sweden: cohort study. BMJ (Clinical research ed.). 2013-10-09;347:f5906NHG-standaard schildklieraandoeningen. In: NHG-richtlijnen [online databank]. Geraadpleegd 5 september 2022. Beschikbaar via: https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/schildklieraandoeningen#volledige-tekst-achtergronden
Jafarzadeh A, Nemati M, Jafarzadeh S. Thyroid dysfunction following vaccination with COVID-19 vaccines: a basic review of the preliminary evidence. Journal of endocrinological investigation. 2022-10-01;45(10):1835-1863Chee YJ, et al. SARS-CoV-2 mRNA Vaccination and Graves' Disease: A Report of 12 Cases and Review of the Literature. The Journal of clinical endocrinology and metabolism. 2022-05-17;107(6):e2324-e2330Xiong X, et al. Safety of Inactivated and mRNA COVID-19 Vaccination Among Patients Treated for Hypothyroidism: A Population-Based Cohort Study. Thyroid : official journal of the American Thyroid Association. 2022-05-01;32(5):505-514Wong CKH, et al. Risk of thyroid dysfunction associated with mRNA and inactivated COVID-19 vaccines: a population-based study of 2.3 million vaccine recipients. BMC medicine. 2022-10-14;20(1):339van der Laan JW, Gould S, Tanir JY. Safety of vaccine adjuvants: focus on autoimmunity. Vaccine. 2015-03-24;33(13):1507-14
